Bạn đang xem bài viết Nhà Thơ Quang Dũng Và Bài Thơ Tây Tiến được cập nhật mới nhất trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời !
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi…
*
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa…
*
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu, anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành!
*
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.
Về văn bản, bài thơ này in trong Ngữ văn lớp 12 tập 1, tr. 88, 89; NXB Giáo dục 2013. Văn bản này dựa theo tập Mây đầu ô, thơ Quang Dũng, NXB Tác phẩm mới, 1986 – tập thơ đã được Quang Dũng khi còn sống xem lại. Hai cái dấu ba chấm và một cái dấu chấm than cuối khổ là chúng tôi thêm vào.
Nhà thơ Quang Dũng (1921-1988) tên khai sinh là Bùi Đình Dậu. Sau đổi giấy khai sinh cho người anh họ là Bùi Đình Diệm, từ đó Diệm trở thành tên chính thức. Quang Dũng là tên con trai cả, cũng là bút danh. Quê ông là làng Phượng Trì, nay là Thị trấn Phùng, huyện Đan Phượng. Đan Phượng thời Lê thuộc phủ Quốc Oai, Trấn Sơn Tây. Sau đó chuyển đi chuyển lại giữa hai tỉnh Hà Đông và Sơn Tây; nay thuộc Hà Nội.
Quân đội nhân dân Việt Nam không chỉ là những người nông dân mặc áo lính mà còn có những người thành phố, những trí thức có bằng tú tài tây hoặc cao đẳng, đại học… Tất cả làm nên phẩm chất Anh bộ đội Cụ Hồ: Vì nước quên thân trong ý chí; ruột thịt yêu thương trong tình cảm; chất phác, mộc mạc nông dân nhưng cũng hào hoa trí thức trong phong cách. Hai phong cách đó đến từ hai hướng khác nhau do xuất thân trong chống Pháp sẽ được hòa quyện nhuần nhụy hơn trong mỗi tâm hồn người lính thời chống Mỹ.
Bài thơ được in lần đầu trên Tạp chí Văn nghệ của Hội Văn nghệ Việt Nam số 11-12 tháng 4, tháng 5 năm 1949 với tên bài là Nhớ Tây Tiến. Sau, tác giả thấy rằng, chỉ nhắc đến Tây Tiến là nhớ nao lòng, nhớ “nẫu ruột” rồi, không cần chữ “Nhớ” nữa.
Tây Tiến là một bài thơ hay, hay từ tình cảm, hình ảnh đến nhạc điệu; là một viên ngọc toàn bích của thơ ca Việt Nam hiện đại; ai nhìn cũng thấy đẹp, ai đọc cũng thấy hay, nhiều người thuộc. Bởi thế, thật khó diễn tả về cái hay của bài thơ này một cách cụ thể. Mỗi câu thơ vừa rất thật lại vừa ảo; nó hàm súc, hồn vía, nên dùng để cảm thì được, mà nói bằng lời thì khó hết. Xin nêu một vài cảm nhận, một vài chú thích để cùng chia sẻ, khi cảm thụ bài thơ.
1.Bài thơ bắt đầu từ Nỗi Nhớ. Nhớ là một tình cảm thảng thốt, trào dâng, quay quắt, không nén được, bắt người ta phải cất lên thành tiếng gọi Huế ơi, quê mẹ của ta ơi (Tố Hữu). Những bài thơ viết từ nỗi nhớ là những bài thơ sâu sắc, đáng tin và dễ hay nhất. Ca dao tuyệt vời ám ảnh với Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ/ Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai/ Nhớ ai bổi hổi bồi hồi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống rơm; Khăn thương nhớ ai/ Khăn thương nhớ ai/ Khăn rơi xuống đất…/ Đèn thương nhớ ai/ Mà đèn không tắt.Viết về nỗi nhớ, lý trí không chỉ đạo, mà tuôn theo dòng tình cảm, bởi thế nó có sự tự nhiên như nhiên, không gò gẫm, không lệ thuộc vào sự chi phối bên ngoài, không cả hướng theo “mục đích” của tác giả. Chỉ là sự tự thể hiện. Cho nên không thể nhìn Tây Tiến như một bài thơ miêu tả sự gian khổ và tinh thần vượt gian khổ của anh bộ đội Cụ Hồ. Trong kháng chiến chống Pháp, nhà thơ Khương Hữu Dụng tả rất hay điều đó: Rồi dốc, rồi truông, leo rồi leo/ Rồi khe, rồi lạch, vòng cong queo/ Lên, bám vào mây, xuống, bíu gió/ Trượt chân, suối cuốn một làn rêu! (Từ đêm 19). Và Hữu Loan với Đèo Cả: Dưới cây bên suối độc/ cheo leo chòi canh/ như biên cương/ tóc râu trùm/ vai rộng/ Không nhận ra người làng/ rau khe/ cơm vắt/ áo phai màu chiến trường/ ngày thâu/ vượn hú/ đêm canh gặp hùm/ lang thang. Ở những câu thơ này, hay thì hay nhưng dụng công nghệ thuật đã ít nhiều phạm đến cái đẹp của tự nhiên, không đáng yêu như Tây Tiến.
2. Con người (tâm hồn) Quang Dũng được thể hiện như thế nào? “Hướng dẫn học bài”, phần ghi nhớ của sách Ngữ văn 12 viết: “Với cảm hứng lãng mạn và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến trên cái nền cảnh thiên nhiên núi rừng Miền Tây hùng vĩ, dữ dội và mỹ lệ”. Đó có thể là một câu tổng kết hay. Nhưng nó lại khuôn văn học vào tính mục đích, vào sự phản ánh. Như trên đã nói, Quang Dũng chỉ nói về nỗi nhớ của ông, tâm trạng của ông, còn qua tâm trạng ấy thấy gì là chuyện của người đọc. Vì là nỗi nhớ, nó không nhất định phải tập trung cho người lính Tây Tiến, mà tất cả những gì nhà thơ đã nếm trải, đã đau khổ hoặc hào hứng. Nỗi nhớ không cần mạch lạc, tập trung. Nó chỉ là tất cả những gì không quên được. Các câu thơ đến từ mọi hướng. Đang nói về dốc núi, cồn mây, cọp Mường Hịch, cái chết gục lên súng mũ, bỗng lại Mai Châu mùa em thơm nếp xôi. Rồi bỗng nữa lại đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm! Thực tế những câu không viết trực tiếp cho chiến tranh, cho người lính lại sống lâu hơn, lại tự dựng cho mình một tượng đài riêng như Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói/ Mai Châu mùa em thơm nếp xôi. Người ta biết đến Mai Châu nhiều hơn và mãi mãi biết dến Mai Châu vì câu thơ này! Con người Quang Dũng cũng phải phải là lát cắt ngang thời đại, là một anh bộ đội thuần túy. Mà còn là tráng sĩ thời phong kiến, còn là cái tráng khí nam nhi thời nào cũng có, thích gian khổ, ngang tàng; thích yêu đương lãng mạn. Trai không có phong sương, không mơ mộng về một nàng; thơ không có tình yêu, nó như không còn nó nữa! Quang Dũng còn là hồn văn chương dân tộc ở cách viết hiện thực lẫn trong ước lệ, trong những từ ngữ, hình ảnh có tính biểu tượng như đuốc hoa, xiêm áo, dáng kiều, viễn xứ, áo bào. Nhịp điệu thơ cũng vừa Đường thi, vừa tự do. Có lẽ đây là một kinh nghiệm cho những người làm thơ: biết làm mới trên nền cũ, không thể cắt đứt cái cũ. Từng chi tiết trong bài thơ là rất thực, là những gì nhà thơ chứng kiến trong cuộc hành binh Tây Tiến; song cái thực ấy được “nhớ” lại; nó lắng qua hồn rất sâu, khi dâng lên đã thành hương. Những gì tạp và nặng, không gợi cảm xúc thẩm mỹ đã rơi rụng. Như nhìn dòng nước lũ không thấy rều rác mà chỉ thấy hoa đung đưa. Như đêm lửa trại, không thấy cái cụ thể, mà chỉ thấy hình ảnh của ước mơ, của những Quý Phi, Vương Chiêu Quân, của một man nương ( kìa em xiêm áo). Rồi cây lau cũng hóa hồn; Sông Mã cũng như người khi êm đềm lặng chảy, khi gầm lên trong khúc độc hành. Chỉ một câu Sông Mã gầm lên khúc độc hành, vừa thấy cái khí mạnh, cái thống nhất của đoàn quân Tây Tiến; vừa thấy cái xa khác với đời ở nhiều phương diện.
Tây Tiến là một bài thơ có sức sống vì nó luôn luôn hiện đại; nó luôn luôn hiện đại vì nó viết về con người, viết một cách tự nhiên, chân thực.
3. Về một số từ. Chơi vơi trong “Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi” là gì? Ngày nay ta hiểu chơi vơi là một trạng thái không vững, nó gợi tới một cái gì đó chênh vênh trên cao. Cũng hiểu chơi vơi là cái gì trong khoảng không, trong tư tưởng không xác định, không vững vàng. Tôi không cho là nhớ về những cái chơi vơi mà nhớ về những cái làm tác giả chơi vơi, không yên được, không vững được.Ca dao có câu: “Ra về nhớ bạn chơi vơi/ Nhớ chiếu bạn trải, nhớ nơi bạn nằm”, thì nỗi nhớ này là không thể hời hợt, “chơi vơi” như cách nghĩ hiện nay. Về chữ đuốc hoa (Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa), sách giáo khoa 12 và các bài viết khác đều chú là “hoa chúc”, nến thắp trong phòng đêm tân hôn. Cổ thi, in trong sách Ấu học ngũ ngôn thi ngày xưa viết về bốn niềm vui (tứ hỉ) như sau: Cửu hạn phùng cam vũ/ Tha hương ngộ cố tri/ Động phòng hoa chúc dạ/ Kim bảng quải danh thì (Hạn lâu gặp mưa rào, Xa quê gặp bạn cũ, Đêm tân hôn động phòng, Bảng vàng treo tên thi đỗ). Đây có phải giấc mơ về đêm tân hôn không? Tôi nghĩ là không. Nếu trích điển thì nó gần với câu Trú đoản khổ dạ trường/ Hà bất bỉnh chúc du (Khổ vì đời ngắn mà đêm dài, Sao không đốt đuốc mà đi chơi đêm) hơn. Đây là quan sát sáng tạo của Quang Dũng: Mỗi cô gái (Thái hoặc Lào, có lẽ là Lào) là một bó đuốc hoa, nhờ những cô gái đó mà cả doanh trại thành một hội đuốc hoa: những người lính cục mịch, gian khổ, đánh đấm bỗng thăng hoa, hồn thơ, tỏa sáng… Không chỉ đàn bà, con gái; nhưng rõ nhất là đàn bà, con gái mới thức dậy được bản năng, bản tính tốt đẹp của người đàn ông, vì đó đời mới là đời, đời đáng sống hơn! Man trong “Man điệu”: Dân Hoa Hạ Trung Quốc xưa coi phía bắc là Bắc địch; phía nam là Nam man; phía tây là Tây nhung; phía đông là Đông di; gồm những tộc thiểu số kém văn minh hơn. Chữ man điệu vừa chỉ điệu nhạc, điệu múa của người thiểu số, song ở đây cũng ca ngợi cái tự nhiên, mạnh mẽ bản năng con người. Bản năng được thừa nhận, được coi là cái đẹp cũng là bước tiến về tư tưởng và nghệ thuật!
Cuối cùng xin nói về câu Mắt trừng gửi mộng qua biên giới/ Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm. Tại Lễ kỷ niệm 90 năm Ngày sinh nhà thơ Quang Dũng do Hội Nhà văn Hà Nội tổ chức ngày11-11-201 tại 19 Hàng Buồm, chúng tôi mời nhà thơ Vân Long, người bạn thân trong nhóm chơi Phan Kế An, Trần Lê Văn, Ngô Quân Miện, Lữ Giang, Vân Long, Quang Dũng… phát biểu. Ông kể, xưa Nguyễn Ngọc Chương (Chiêu Dương) và Bùi Đình Diệm (Quang Dũng) chơi rất thân. Bước vào kỳ thi “đíp-lôm” (lấy bằng Thành chung) ở Hà Nội, Chương rủ bạn đến chơi nhà mấy chị em cô Kiều nổi tiếng xinh đẹp, con một ông chủ thầu khoán, ở số 68 Hàng Bông. Mấy chị em này có tên bắt đầu bằng “Kiều”: Kiều Vinh, Kiều Dinh, Kiều Hinh và Kiều Hương. Chàng Chương đã phải lòng Kiều Dinh, định giới thiệu cho bạn một trong ba cô còn lại. Ông bố thấy hai chàng trông đẹp mã, nhưng giao hẹn phải thi đỗ, “phi đíp-lôm” bất thành phu phụ”; không ngờ cả hai chàng sau đó đều trượt vỏ chuối!
Không chỉ có Tây Tiến. Quang Dũng có nhiều bài thơ hay khác trở thành những giá trị văn hóa của dân tộc. Ông có những câu thơ biến thành thiên nhiên đất nước. Ngoài Mai Châu mùa em thơm nếp xôi còn có Mắt người Sơn Tây, Tôi nhớ Xứ Đoài mây trắng lắm…
Mỗi lần bước ra khỏi ô Cầu Giấy, tôi lại ngước mắt nhìn trời tìm những đám mây trắng nghìn năm. Mỗi lần gặp người con gái Sơn Tây, tôi lại thầm soi vào ánh mắt để dò biết cái độ luyến láy, thăm thẳm của tình yêu. Và nhớ những nhà thơ Xứ Đoài, nhớ Sóng gợn Sông Đà con cá nhảy/ Mây trùm non Tản cái diều bay. Chiều xanh vẫn thấy bóng Ba Vì nhưng những Tản Đà, Quang Dũng, Ngô Quân Miện đã biệt vào miền hư ảnh… Hay các ông vẫn đó, vòi vọi Ba Vì?
Nguyễn Sĩ Đại
Giới Thiệu Khái Quát Về Nhà Thơ Quang Dũng Và Bài Thơ Tây Tiến
Nhà thơ Quang Dũng tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, sinh năm 1921 tại Phượng Trì (Phùng), huyện Đan Phượng, nay thuộc thành phố Hà Nội, mất ngày 13-10-1988 tại Hà Nội. Quang Dũng làm thơ, viết văn và có vẽ tranh. Ông tùng là một chiến sĩ của binh đoàn Tây Tiến – một đơn vị được thành lập năm 1947, hoạt động chủ yếu ở vùng rừng thiêng nước độc của Tây Bắc. Chiến binh Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội, có nhiều trí thức như Quang Dũng. Sống và chiến đấu trong một điều kiện vô cùng thiếu thốn và gian khổ, bệnh sốt rét hoành hành dữ dội nhưng chiến sĩ Tây Tiến vẫn rất can trường, vẫn phơi phới tinh thần lãng mạn anh hùng. Khi chuyển sang đơn vị khác công tác, nhớ về đơn vị cũ cùng những đồng đội đã từng cùng chiến đấu, nhà thơ đã xúc động mà viết lên Nhớ Tây Tiến, sau nhà thơ đổi thành Tây Tiến.
Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nổi vai vươn tới
Lá ngụy trang reo với gió đèo
Với việc sử dụng bút pháp vừa lãng mạn, vừa hiện thực, nhà thơ đã vừa phản ánh chân thực những gian khổ, khó khăn mà những chiến binh Tây Tiến đã trải qua, vừa thể hiện được nét riêng của người chiến binh Tây Tiến.
Bài thơ Tây Tiến thế hiện nội dung hiện thực chân thực, chi tiết: qua hồi ức của nhân vật trữ tình cuộc sống gian khổ của chiến sĩ Tây Tiến được thể hiện rõ (địa hình hiểm trở, rừng thiêng nước độc, thiếu thốn, sốt rét hoàn hành, hy sinh…) và cuộc sống vui vẻ ấm áp tình quân dân (đêm hội liên hoan, những bản làng…). Quang Dũng đã nói được điều mà rất nhiều nhà thơ lúc bấy giờ không dám nói thật. Hiện thực ấy được thể hiện bởi cảm hứng lãng mạn mang đậm tính sử thi.
Hình tượng người lính Tây Tiến là một hình tượng đẹp về người lính cụ Hồ: anh hùng, hiền ngang đối diện với mọi gian nan bằng một tinh thần lạc quan, lãng mạn hào hoa..
Bài thơ là sự kết hợp thành công bút pháp hiện thực và trữ tình sử thi. Hiện thực gian khổ và sự hiên ngang, lạc quan của người chiến binh Tây Tiến được lồng trong một mạch cảm xúc. Sự hoà trộn và đan xen giũa hiện thực và lãng mạn đã tạo nên nét độc đáo về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Sơ Lược Về Bài Thơ Tây Tiến (Quang Dũng)
b. Sơ lược AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG
c. Sơ lược tác phẩm Vợ Chồng A Phủ
d. Sơ lược tác phẩm VỢ NHẶT (Kim Lân)
e. Sơ lược tác phẩm Sóng (Xuân Quỳnh)
f. Sơ lược tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa
I.Tác giả Quang Dũng:
– Là nghệ sĩ đa tài : làm thơ , viết văn , vẽ tranh , soạn nhạc. – Là nhà thơ nổi tiếng của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến chống Pháp. – Hồn thơ : phóng khoáng , hồn hậu , lãng mạn , tài hoa – đặc biệt khi viết về người lính Tây Tiến và xứ Đoài ( Sơn Tây ).
1. Hoàn cảnh ra đời : – Tây Tiến là một đơn vị bộ đội trong kháng chiến chống Pháp , thành lập năm 1947 ; Quang Dũng làm đại đội trưởng . – Thành phần : đa phần là thanh niên Hà Nội hào hoa , lãng mạn . – Đóng quân và hoạt động khá rộng ( Sơn La , Lai Châu , Hoà Bình , miền Tây Thanh Hoá và cả Sầm Nưa của Lào. – Nhiệm vụ : phối hợp với quân đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào và đánh tiêu hao lực lượng Pháp . – Trung đoàn Tây Tiến chiến đấu trong điều kiện gian khổ , thiếu thốn về vật chất , bệnh sốt rét hoành hành dữ dội . Tuy vậy , họ sống lạc quan và chiến đấu anh dũng . – Đoàn quân TâyTiến, sau thời gian hoạt động ở Lào trở về Hoà Bình thành lập trung đoàn 52 . – Khi Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác ở Phù Lưu Chanh, trong nỗi nhớ đơn vị cũ ông sáng tác bài thơ ” Nhớ Tây Tiến” vào cuối năm 1948 à Bài thơ ra đời trong nỗi nhớ trung đoàn Tây Tiến và núi rừng Tây Bắc trong những năm kháng chiến chống Pháp. – Ban đầu có tên ” Nhớ Tây Tiến”à sau đổi thành ” Tây Tiến ” và in trong tập ” Mây đầu ô”. 2. Nội dung và nghệ thuật: a. Nội dung: – Bức tranh thiên nhiên vùng Tây Bắc tổ quốc ta vừa tráng lệ, hùng vĩ vừa nên thơ, trữ tình. – Khẳng định, ca ngợi vẻ đẹp đậm chất bi tráng về hình ảnh người lính Tây Tiến: tâm hồn lãng mạn, khí phách anh hùng, lí tưởng cao cả Vẻ đẹp của chiến sĩ Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp. – Thể hiện tình yêu, sự gắn bó, niềm tự hào của tác giả về trung đoàn Tây Tiến và quê hương Tây Bắc trong những năm kháng chiến chống Pháp. * Đoạn 1: Nỗi nhớ của tác giả và con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến: ” Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!…………Mai Châu mùa em thơm nếp xôi” – Nỗi nhớ của tác giả: Nhà thơ Quang Dũng gắn bó với trung đoàn Tây Tiến, gắn bó với núi rừng Tây Bắc trong những năm kháng chiến . Vì thế mà khi xa Tây Tiến, xa Tây Bắc – xa đơn vị bộ đội , xa vùng đất nhiều kỉ niệm kháng chiến tác giả nhớ nhung da diết: Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi – Mở đầu bài thơ là lời gọi tha thiết , ngọt ngào. Tác giả gọi tên đơn vị ” Tây Tiến” , gọi tên con sông vùng Tây Bắc ” sông Mã” mà thân thiết , dạt dào cảm tình như gọi tên những người thân thương trong cuộc đời mình.Phải chăng trung đoàn Tây Tiến, núi rừng Tây Bắc gần gũi , thân thương với tác giả và khi xa thì Tây Bắc, Tây Tiến trở thành một ” mảnh tâm hồn” của tác giả. – Tác giả rất thành công trong việc sử dụng nghệ thuật điệp từ ” nhớ ” và từ láy ” chơi vơi”, tác giả ” nhớ chơi vơi” nỗi nhớ ấy không xác định được hết đối tượng , nhớ sông Mã , nhớ Tây Tến, nhớ núi rừng Tây Bắc , … nhớ tất cả. Những nơi trung đoàn Tây Tiến đã đi qua, những đồng đội từng gắn bó,…tất cả đều trở thành kỉ niệm không thể nào quên.Chính vì thế mà khi xa Tây Tiến, xa Tây Bắc trong tâm hồn tác giả trào dâng nỗi nhớ da diết, mãnh liệt. – Con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến: Qua nỗi nhớ da diết của nhà thơ , con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến nơi Tây Bắc hiện lên khá rõ nét. – Trước hết là những vùng đất mà đoàn quân đã đi qua, gắn bó, mỗi vùng đất với một nét riêng không dễ gì quên: Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi …. Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi ….. Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người …… Mai Châu mùa em thơm nếp xôi + Ở Sài Khao thì sương nhiều như muốn che lấp cả đoàn quân khiến cho đoàn quân mỏi mệt Đó cũng chính là những gian khổ mà chiến sĩ phải vượt qua. + Nếu như ở Sài Khao đoàn quân phải vất vả, mệt nhọc thì khi về Mường Lát thật ấm áp, lãng mạn bởi ” hoa về trong đêm hơi”. ” Hoa”, ” hơi” là hai hình ảnh làm cho bức tranh Mường Lát thêm gần gũi, trìu mến. + Về Pha Luông thì mưa rừng thật thú vị, vừa hành quân vừa ngắm cảnh vật dưới mưa thật lãng mạn, trữ tình. + Có lẽ “ấm lòng” nhất là khi hành quân về vùng Mai Châu , hương vị đặc sản ” nếp xôi”của vùng đất ấy khiến các anh chiến sĩ dẫu có xa cũng không thể nào quên. + Còn ghê rợn nhất là khi về Mường Hịch, cái âm thanh phát ra từ núi rừng ấy thật là khiến cho con người cảm giác bất an : “cọp trêu người”. Mỗi vùng đất trung đoàn Tây Tiến đi qua đều để lại dấu ấn trong tâm hồn, tuy có nhiều gian nan, vất vả nhưng cũng rất lãng mạn, trữ tình. – Con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến được tác giả khái quát rõ nhất qua đoạn thơ: Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống ….. Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người Đoạn thơ ngắn nhưng thể hiện nét bút tài hoa của Quang Dũng. Ông thành công trong việc sử dụng ngôn từ, hình ảnh, bút pháp,… + Hàng loạt từ láy gợi hình ảnh, cảm xúc “khúc khuỷu”, ” thăm thẳm”, ” Heo hút” + Hình ảnh vừa hiện thực vừa táo bạo, phi thường như dốc cao khiến súng chạm trời – ” súng ngửi trời”, dốc lên bao nhiêu thì xuống bấy nhiêu ” ngàn thước lên cao , ngàn thước xuống” . + Kết hợp hình ảnh với những âm thanh đặc sắc như ” thác gầm thét”, ” cọp trêu người” + Sử dụng nhiều thanh Trắc. + Đoạn thơ đậm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn. Nét bút tài hoa của Quang Dũng đã vẽ lại con đường hành quân- chiến đấu của trung đoàn Tây Tiến trong những năm kháng chiến chống Pháp , con đường ấy thật gian khổ, hiểm nguy với đèo cao , dốc hiểm và thú rừng dữ tợn nhưng cũng thật lãng mạn, khó quên. – Sau hàng loạt những câu thơ sử dụng thanh Trắc tác giả phóng bút một câu thơ toàn thanh Bằng khá độc đáo ” Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” Phải chăng sau những đoạn đường hành quân, chiến đấu vất vả thì chiến sĩ Tây Tiến được thưởng thức nét lãng mạn của cơn mưa rừng, được thưởng thức nét đẹp của nhà ai thấp thoáng trong màn mưa. Những giây phút lãng mạn , thơ mộng trên con đường hành quân là ngọn nguồn sức mạnh để các chiến sĩ vượt qua gian lao, thử thách. Qua con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến ta cảm nhận được vẻ đẹp riêng của núi rừng Tây Bắc và trung đoàn Tây Tiến. Tây Bắc vừa hùng vĩ, tráng lệ vừa nên thơ, trữ tình. Chiến sĩ Tây Tiến kiên cường, bất khuất, sẵn sàng vượt gian lao thử thách để thực hiện nhiệm vụ trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh. – Và trên con đường hành quân, chiến đấu , cũng có những chiến sĩ không còn đủ sức để tiếp tục nhiệm vụ, lí tưởng của mình: Anh bạn dãi dầu không bước nữa Gục lên súng mũ bỏ quên đời! Hai câu thơ gợi cái bi, sự mất mác , đau thương . Nhưng dẫu các anh ” không bước nữa”, ” bỏ quên đời ” thì vẫn trong tư thế cầm súng. Một số chiến sĩ Tây Tiến không tiếp tục sự nghiệp , lí tưởng bởi lẽ sức đã kiệt. Các anh sống và chiến đấu trong điều
kiện thiếu thốn thuốc men, lương thực, lại bị những cơn sốt rét rừng hoành hành nên không còn đủ sức để tiếp bước. Đây là hiện thực đau thương khó tránh khỏi trong những năm kháng chiến nên Quang Dũng cũng không ngần ngại khi nhắc đến. sự ra đi của đồng đội là mất mác không thể nào quên của đại đội trưởng Quang Dũng. Tác giả nhắc đến để tưởng nhớ, buồn thương , tự hào về đồng đội của mình và càng thôi thúc tinh thần chiến đấu để giành lấy sự bình yên, hạnh phúc, độc lập, tự do. Đoạn mở đầu bài thơ ” Tây Tiến” da diết nỗi nhớ đồng đội , nhớ núi rừng Tây Bắc của tác giả Quang Dũng. Qua nỗi nhớ, con đường hành quân của trung đoàn Tây Tiến và bức tranh núi rừng Tây Bắc hiện về khá rõ nét. Đó cũng chính là cái “Tình ” mà Quang Dũng dành cho Tây Tiến ,Tây Bắc : Yêu mến, gắn bó và tự hào. ( Chế Lan Viên : Khi ta ở , chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn ) * Đoạn 2: Những kỉ niệm đẹp của trung đoàn Tây Tiến trong những năm kháng chiến chống Pháp. “Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa……….Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa” * Kỷ niệm đẹp một thời trận mạc đã trở thành hành trang của người lính Tây Tiến. Đúng vậy, các chiến sĩ Tây Tiến cũng như chính tác giả cũng không thể nào quên những kỉ niệm trong những năm kháng chiến cùng đồng đội, quân dân. Kỉ niệm khó quên nhất có lẽ là những đêm liên hoan lửa trại: Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa…….Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ + Đêm ” hội đuốc hoa” là đêm liên hoan lửa trại giữa chiến sĩ Tây Tiến với đồng bào ( Tây Bắc, Lào) . ” Doanh trại bừng lên ” – tác giả sử dụng từ ” bừng lên” thật hay, làm bừng sáng và tỏa hơi ấm cho không gian đêm hội. Đêm hội có ánh sáng, hơi ấm của ” đuốc hoa”, có tiếng khèn, điệu nhạc và có “em” trong trang phục xiêm áo đang yểu điệu , thướt tha , e ấp, dịu dàng. ” Em” ở đây là cô gái, có thể là các cô gái miền núi Tây Bắc nước ta, có thể là các cô gái Lào. Sự xuất hiện của các cô gái làm cho đêm hội thêm vui vẻ, ấm áp và quyến rũ, say lòng người. + Chiến sĩ Tây Tiến đa phần là những chàng trai Hà Nội hào hoa, lãng mạn và có chút đa tình nên khi các cô gái xuất hiện trong ánh lửa, tiếng khèn điệu nhạc khiến các anh ngạc nhiên , thích thú, say mê. Niềm vui, thái độ thích thú của các anh được tác giả diễn tả ở từ ” Kìa”. Phải chăng các anh ngạc nhiên vì nơi núi rừng ấy lại có những ” đóa hoa” say lòng người đến thế. + Say mê , thích thú trong đêm hội để về ” xây hồn thơ” các chiến sĩ xây mộng với các cô gái Các chiến sĩ thật là lãng mạn. + Tài hoa của Quang Dũng trong đoạn thơ là kết hợp hài hòa hình ảnh, âm thanh, ánh sáng,… Đoạn thơ là bức tranh đêm hội đuốc hoa thật vui vẻ ,ấm áp , lãng mạn . Và đó cũng chính là một trong những kỉ niệm không thể nào quên của trung đoàn Tây Tiến, minh chứng cho tình cảm đồng đội, tình quân dân nồng nàn, thắm thiết. Giây phút vui vẻ, hạnh phúc cùng đồng bào, tình cảm quân dân thắm thiết là hành trang của các chiến sĩ trên chiến trường ác liệt. * Trung đoàn Tây Tiến qua nhiều vùng đất nơi Tây Bắc, mỗi vùng đất với nét đẹp riêng khó quên. Nếu Sài Khao có sương nhiều như che lấp cả đoàn quân Tây Tiến , Mường Hịch có tiếng cọp khiến con người ghê sợ , vùng Mai Châu có hương vị cơm nếp thật hấp dẫn ,…thì Châu Mộc cũng thật lãng mạn, trữ tình. Người đi Châu Mộc chiều sương ấy….Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa Bốn câu thơ theo dòng hồi tưởng “trôi” về miền đất lạ, đó là Châu Mộc thuộc tỉnh Sơn La, nơi có những bãi cỏ bát ngát mênh mông, có dãy núi Pha Luông cao 1884 mét , nơi có bản Pha Luông sầm uất của người Thái. Quang Dũng đã khám phá ra bao vẻ kì thú của miền Châu Mộc. Năm tháng đã đi qua và miền đất ấy trở thành một mảnh trong tâm hồn của bao người. ” Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn” ( Chế Lan Viên ) + “Chiều sương ấy” là chiều thu năm 1947 , sương trắng phủ mờ núi rừng chiến khu làm cho cảnh, người càng thêm thơ mộng, trữ tình. Buổi chiều thu đầy sương ấy in đậm hồn người khiến cho hoài niệm thêm mênh mang. Chữ “ấy” bắt vần với chữ ” thấy” tạo nên một vần lưng giàu âm điệu, như một tiếng khẽ hỏi “có thấy” cất lên trong lòng. + ” Hồn lau” là hồn mùa thu, hoa lau nở trắng, lá lau xào xạc trong gió thu nơi bờ sông bờ suối”nẻo bến bờ”. Với tâm hồn thi sĩ tài hoa, Quang Dũng đã cảm nhận vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên Châu Mộc qua cảnh sắc ” chiều sương” và ” hồn lau nẻo bến bờ”. + Điệp ngữ ” có thấy”, ” có nhớ” làm cho hoài niệm về chiều sương Châu Mộc thêm phần man mác, bâng khuâng. Trong chia phôi còn có nhớ , nhớ cảnh rồi nhớ đến người. ” Có nhớ” con thuyền độc mộc và dáng người chèo thuyền độc mộc? ” Có nhớ” hình ảnh “hoa đong đưa” trên dòng nước lũ ? ” Hoa đong đưa” là hoa rừng đong đưa làm duyên trên dòng nước hay là hình ảnh ẩn dụ gợi tả các cô gái miền Tây Bắc xinh đẹp lái thuyền duyên dáng, uyển chuyển như những bông hoa rừng đang đong đưa trên dòng suối? Và nếu là hình ảnh gợi tả các cô gái Tây Bắc thì các cô gái ấy phải có “tay lái ra hoa” mới có thể ” đong đưa” được như vậy. Quang Dũng thật tài tình và con người Tây Bắc thật tài hoa! Bốn câu thơ là những dòng hồi tưởng về cảnh sắc và con người nơi Tây Bắc, nơi cao nguyên Châu Mộc.Với bút pháp tài hoa và tâm hồn lãng mạn , Quang Dũng vẽ lại bức tranh tuyệt đẹp về thiên nhiên và con người Tây Bắc. + Thuở ấy, núi rừng Tây Bắc thật hoang vu, là chốn rừng thiêng nước độc nhưng tác giả đã khám phá ra được nét đẹp thật thơ mộng, lãng mạn của cảnh và người .Nhà thơ gắn bó với cảnh vật, với con người Tây Bắc, vào sinh ra tử với đồng đội mới có những kỉ niệm đẹp và sâu sắc như vậy, mới có thể viết nên những vần thơ sáng giá đến như thế. Bức tranh chiều sương Châu Mộc và đêm hội đuốc hoa như một bức tranh sơn mài của một danh họa mang vẻ đẹp màu sắc cổ điển và lãng mạn, kết hợp hài hòa tính thời đại và hiện đại trong máu lửa chiến tranh.
Theo Học Văn – Văn Học
Phân Tích Bài Thơ Tây Tiến Của Quang Dũng
Bài làm
Cuộc kháng chiến chống Pháp hào hùng của dân tộc đã để lại nhiều dấu ấn không thể phai mờ. Trong những dấu ấn đó là hình ảnh người lính – người anh hùng quả cảm đã ngã xuống cho đất nước thanh bình hôm nay. Bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng chính là một minh chứng tiêu biểu khi đã dựng lên bức tượng đài bất tử về người lính trong suốt những năm tháng chiến tranh gian lao.
Tây Tiến trước hết là tên một đoàn quân với đa số là những chàng trai sinh viên Hà thành. Đại đội trưởng của đoàn quân ấy không ai khác chính là nhà thơ Quang Dũng. Khi phải chuyển đơn vị, nỗi nhớ núi rừng, nhớ đồng đội đã thôi thúc Quang Dũng viết thành thơ. “Tây Tiến” vì thế cũng chính là một bài thơ thể hiện nỗi nhớ về đồng đội, về chiến trường xưa với bao kỉ niệm vui buồn đủ cả. Bài thơ được mở đầu bằng một tiếng gọi, chân thành, tha thiết:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sông Mã không chỉ là một địa danh mà nó còn là một “chứng nhân lịch sử” trong suốt chặng đường hành quân. Tây Tiến cũng không chỉ là tên một đoàn quân mà nó đã trở thành một người bạn, một người tri kỉ bấy lâu. “Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi” như thể bật lên rằng: những ngày tháng cùng nhau hành quân ròng rã, buồn vui nay đã xa rồi. Cách gieo vần “ơi” trong hai câu đầu này cũng cho thấy nỗi nhớ trải dài, miên man, cồn cào, da diết và vang vọng.
Nhớ về Tây Tiến, nhà thơ cũng không thể nào quên được những khó khăn gian khổ suots chặng đường hành quân. Một loạt các địa danh và những từ láy được sử dụng rất đắt đã gợi lên những khung cảnh hùng vĩ, hoang sơ mà không kém phần hiểm trở, gian nguy:
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
Những “hoa”, những “sương” làm cho thiên nhiên trở nên thơ mộng và cảm giác bình yên vui tươi hơn. Thế nhưng, những “dốc lên khúc khuỷu”, “heo hút cồn mây” lại tôn lên vẻ đẹp hùng vĩ cho bức tranh thiên nhiên kì tráng. Không những thế, “nhà ai mưa xa khơi” và “ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” đã gợi lên sự hiểm trở, gồ ghề, khó khăn, khập khiễng của núi rừng.
Sự trắc trở, hiểm nguy của thiên nhiên còn được diễn tả một cách gân guốc:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
“Chiều chiều” rồi “đêm đêm” thiên nhiên dữ dội “gầm thét” và những hiểm nguy luôn rình rập như thể “trêu người”. Thiên nhiên hùng vĩ mà kì tráng, qua nét bút của Quang Dũng đã trở nên khắc nghiệt, khó khăn và đầy những những hiểm ngụy. Và vì chiến tranh, vì rừng thiêng nước độc cho nên rất nhiều chiến sỹ, rất nhiều đồng đội đã phải bỏ mình nơi đó, bỏ lại tuổi trẻ và những ước mơ dở dang:
Anh bạn dãi dầu không bước nữa Gục bên súng mũ bỏ quên đời
Sự trầm lắng của câu thơ như một nốt trầm lặng thành kính, thiêng liêng trong một bản nhạc hào hùng vừa qua. Ở đó, những người lính thật đáng quý biết bao. Họ đã hy sinh cả tuổi trẻ – điều tốt đẹp nhất của cuộc đời – để gìn giữ cho hòa bình hôm nay.
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa Kìa em xiêm áo tự bao giờ Khèn lên man điệu nàng e ấp Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ Người đi Châu Mộc chiều sương ấy Có thấy hồn lau nẻo bến bờ Có nhớ dáng người trên độc mộc Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa.
Đây có thể nói là những câu thơ đẹp nhất trong bài thơ. Vẻ đẹp ánh sáng và âm thanh, có thơ và có nhạc đầy say mê và lãng mạn. Nó đối lập hoàn toàn với những con đường hành quân gian lao, nguy hiểm, với những thiếu thốn, nhọc nhằn của người lính ở phía trên. Trong buổi liên hoan văn nghệ, những điệu nhạc hồn thơ và cô em xiêm áo lộng lẫy e lệ đã làm say lòng người lính trẻ, làm cho họ quên hết những mệt mỏi, gian khó đã qua và sắp tới. Không gian Tây Bắc lãng đãng, mơ hồ trong một miền tâm thức, với “dáng người trên độc mộc”, với “dòng nước lũ hoa đong đưa”. Đến đây, vẻ đẹp lãng mạn, nên thơ đã thay dần cho cái vẻ tàn khốc, hoang sơ trước đó. Không những thế, trong đoạn thơ này, người đọc cũng thấy toát lên cái tình sâu lắng thiết tha. Đó là tình đồng đội, tình quân dân, tình người thắm thiết, keo sơn.
Những đêm liên hoan, những nét tinh nghịch đáng yêu của người lính là những hình ảnh khắc sâu vào tâm khảm của nhà thơ. Nét tinh nghịch, đáng yêu ấy còn được dí dỏm ngay cả khi khó khăn nhất, cận kề cái chết nhất:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Sự sự khắc nghiệt của thiên nhiên Tây Bắc đã khiến cho những chàng trai Hà thành trở nên tiều tụy “da xanh”, đầu “không mọc tóc”. Thế nhưng, họ vẫn giữ được vẻ uy nghiêm, đoàn quân vẫn “dữ oai hùm” và vẫn giữ được nét thanh lịch, nho nhã của người Hà thành “đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”. Chính hình ảnh “dáng kiều thơm” đầy mơ mộng đã trở thành động lực giúp cho những người lính bước tiếp trên con đường hành quân còn nhiều gian khổ.
“Tây Tiến” không chỉ khắc họa hình ảnh, đời sống hiện thực của những người lính cụ Hồ trong những năm tháng chiến tranh ác liệt mà Quang Dũng còn dựng lên một bức tượng đài kì vĩ về người anh hùng của đất nước, của dân tộc. Giữa núi sông tráng lệ, bức tượng đài ấy đứng sừng sững càng làm tôn thêm vẻ đẹp kì vĩ và bất tử:
Rải rác bên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Áo bào tay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
Dù là nói về cái chết, nỗi đau thương mất mát nhưng Quang Dũng lại không dùng những từ ngữ bi ai. Trái lại, với hình ảnh “chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh” và chiếc “áo bào” cho người chiến sĩ quả cảm về với đất đã tạo nên một hình ảnh kì vĩ, lớn lao hơn cái chết. Các anh đã hy sinh tuổi trẻ của mình để tiến bước ra chiến trường, bảo vệ núi sông đất nước. Trên con đường hành quân đầy gian khổ ấy, có biết bao người lính đã ngã xuống, gửi lại nơi này tuổi xanh và những mơ ước còn dang dở. Thế nhưng các anh không sợ và cũng “chẳng tiếc”, bởi hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân là một nghĩa cử cao đẹp và thiêng liêng. Cũng chính vì thế mà sông Mã “gầm lên khúc độc hành” như một khúc tráng ca tiễn đưa người anh hùng về với đất mẹ. Bức tượng đài về người anh hùng đặt giữa thiên nhiên, giữa cha trời đất mẹ bỗng trở nên kì vĩ, lớn lao và bất tử.
Chiến tranh đã lùi xa nhưng âm vang vọng của nó thì còn mãi. “Tây Tiến” chính là một trong những bài ca không thể nào quên của những năm tháng trường kì chống Pháp. Bằng bút pháp hiện thực kết hợp với lãng mạn, Quang Dũng đã khắc họa nên bức chân dung người lính cụ Hồ với những vất vả, gian truân nhưng cũng đầy hào hoa lãng mạn, dựng nên bức tượng đài kì vĩ về người anh hùng bất khuất trong chiến đấu. Với tất cả tính thần ấy, “Tây Tiến” đã trở thành một dấu ấn thiếng liêng với nhà thơ Quang Dũng và với tất cả chúng ta.
Cập nhật thông tin chi tiết về Nhà Thơ Quang Dũng Và Bài Thơ Tây Tiến trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!