Bạn đang xem bài viết Côn Đảo Trong Thi Ca Hôm Nay Vẫn Còn Nguyên Vẹn Nét Đẹp được cập nhật mới nhất tháng 12 năm 2023 trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Từ lâu đã đi vào thi ca như một địa danh bất diệt với rừng núi hoang sơ kỳ bí nhưng đẹp tựa tranh, với hình ảnh những anh hùng bất khuất vượt lên mọi khó khăn gian khổ, vượt lên mọi xiềng xích tù đày để giữ tấm lòng son sắt trung thành với tổ quốc, thà hy sinh để bảo vệ từng mảnh đất quê hương. Côn Đảo trong thi ca hiện lên đầy khí thế hào hùng nhưng cũng đầy đau thương mất mát và chúng ta hôm nay không bao giờ có thể quên.
Côn Đảo trong thi ca Hình ảnh Côn Đảo thật đẹp trong thơ của Nguyễn TrãiNhắc đến Nguyễn Trãi và tình yêu sự gắn bó của ông đối với nơi đây chúng ta không thể không nhắc tới “Côn Sơn ca” một trong những tác phẩm được dịch từ tiếng Hán là một trong những tác phẩm kinh điển của ông ca ngợi về phong cảnh thiên nhiên nơi núi rừng Côn Đảo với vẻ đẹp hoang sơ mộc mạc.
” Côn Sơn suối chảy rì rầm/ Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai. Côn Sơn có đá rêu phơi/ Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm. Trong ghềnh thông mọc như nêm/ Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm. Trong rừng có bóng trúc râm/ Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn”
Côn Đảo hiện lên với vẻ đẹp của suối nước chảy rì rầm ngày đêm nghe như tiếng đàn êm ái, với những tảng đá phủ đầy rêu êm như tấm nệm rồi cả rừng thông cao vút, rừng trúc vàng tỏa bóng mát lành, còn gì vui hơn khi được nằm dưới bóng mát đó và ngâm nga vài câu thơ cuộc sống trở nên thật thi vị biết bao. Vẻ đẹp bình dị của núi rừng Côn Đảo khiến bao thi sĩ phải thèm thuồng ước muốn.
Đoạn trích thơ của cách chiến sĩ bị tù đày cho thấy mùa xuân trên Côn Đảo vẫn thật đẹp:
“Chẳng trà, chẳng rượu chẳng hương hoa/ Côn Đảo xuân sang vẫn đậm đà Khám lạnh cao giương cờ khí tiết/ Hầm sâu rộn rã tiếng thơ ca”
Côn Đảo khi sang xuân khiến lòng người ta xao xuyến thậm chí cả trong cảnh tù ngục vẫn cứ ung dung ngâm thơ, vui vẻ và lạc quan về một ngày tươi sáng cách mạng sẽ thành công và chúng ta sẽ đánh bại mọi kẻ thù địch.
Côn Đảo hiện lên đầy khí thế anh hùngTrong lòng mỗi người con đất Việt Côn Đảo đầy đau thương nhưng cũng đầy khí thế anh hùng, Có lẽ chưa nơi nào lại có nhiều anh hùng pải hy sinh như ở trên Côn Đảo, cũng chưa nơi nào chứng kiến cảnh tàn ác đến man rợn của bọn thực dân nơi mà “con người sống trong chuồng thú dữ” và “thú dữ lên chiếm chỗ người”.
“Côn Đảo/Pu-lô Công-đo Cái địa danh đồng nghĩa với tù đày/ Quê hương của những người biệt xứ Nơi con người sống trong chuồng thú dữ/ Và thú dữ lên chiếm chỗ con người Nơi trăm năm không có tiếng cười/ Chỉ có tiếng gầm gừ dã thú Lời thù hận tím bầm môi thiếu nữ/Nét già nua trên gương mặt trẻ con (Trích “Biển và đảo”)
Chịu muôn ngàn tủi nhục đắng cay, muôn ngàn sự tra tấn cả về thể xác lẫn tâm hồn nhưng các chiến sĩ có bao giờ khuất phục, vẫn hiên ngang chọn cái chết để giữ lòng son. Chỉ một đoạn thơ ngắn trong tác phẩm “Về Côn Đảo” đã khiến chúng ta ngả người thán phục, nỗi đau ấy thấu tận trời xanh sự hiên ngang ấy sông núi cũng không sánh bằng.
“Người nữ tù dũng cảm/ Tự rạch bụng mình ra Giật phăng khúc ruột già/Ném mặt thằng Đại tá Không thể gì diễn tả/ Thấu hết nỗi oan khiên Của những người trung kiên/Đã quên mình vì nước” ………………………… “Trước cái chết con người vĩ đại/ Bao nhỏ nhen, tầm thường không đất sống Hàng trăm con người trong xà lim, chuồng cọp/ Nhường cho nhau chút ít ỏi nắng trời Nhường cho nhau chút gió thoảng qua/ Nhường cho nhau từng nắm cơm, tấm áo Trước mặt kẻ thù lại khác/ Giành nhau đỡ làn roi vọt Giành nhau lên đoạn đầu đài/ Mà lòng không một chút đắn đo”
Ngày hôm nay Côn Đảo đã khác đã yên bình và tận hưởng tự do nhưng làm sao có thể quên được sự hi sinh mất mát to lớn bằng cả hàng ngàn tính mạng con người. Làm sao có thể quyên khi nghĩa trang Hàng Dương còn đó với những nấm mộ bạc phếch nắng mưa không tên không tuổi, nơi người thiếu nữ anh hùng Võ thị Sáu đã hi sinh, nơi mà người anh hùng Nguyễn An Ninh bỏ mạng.
“Tôi lặng lòng đi trong phút giây/ Bên mồ Chị Sáu dưới hàng cây Tấm gương tuổi trẻ xanh trong quá/ Soi sáng quê hương đẹp đất này” (Trích “Gương Sáng”)
Yêu lắm thương lắm Côn Đảo bất khuất anh hùng nơi ghi dấu một thời đất nước, nơi con tim máu đỏ nhớ về. Côn Đảo như người mẹ chở che bao bọc anh hùng, nơi con người trở về cát bụi để lại sự sống đẹp tươi.
“Côn Đảo mênh mông giữa biển trời/ Trùng dương vỗ nhịp sóng xa khơi
Mẹ Trong Thi Ca Việt
Nhắc đến mẹ là nhắc tới một nỗi niềm, một tình cảm vừa thiêng liêng, vừa sâu sắc vừa khiến mỗi chúng ta không nguôi niềm thương nhớ, lòng biết ơn với biết bao xúc động khôn nguôi. Nhìn lại lịch sử thơ Việt từ trung đại cho tới hiện đại, có thể thấy ở thời kỳ nào cũng có không ít những câu thơ, bài thơ thật hay về hình bóng mẹ hiền.
1. Có lẽ chúng ta nên bắt đầu từ những câu ca dao không biết có tự thuở nào. Chỉ biết rằng, những câu ca quen thuộc ấy đã nằm trong những lời ru từ thuở ấu thơ, đã in vào tâm trí mỗi đứa trẻ ngay từ khi mới cắp sách đến trường. Những câu ca ấy cũng là lời nhắc nhở mỗi con người luôn luôn phải nhớ tới công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ: “Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra/ Một lòng thờ mẹ kính cha/ Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”. Tình mẹ được ví như nước trong nguồn, luôn trong vắt mát lành, vô điều kiện và không bao giờ cạn. Và mỗi đứa trẻ sẽ thật may mắn nếu trong hành trình cuộc đời luôn có mẹ theo cùng cho tới khi khôn lớn, trưởng thành. Trong gia đình người Việt truyền thống, thông thường, người mẹ sẽ chăm lo việc nuôi con, còn việc dạy con chữ nghĩa sẽ thuộc về trách nhiệm của người cha, bởi người phụ nữ Việt trong xã hội xưa thường không được đến trường. Thế nhưng cũng có nhiều khi không những việc nuôi con mà cả việc dạy con đèn sách cũng do người mẹ một tay lo liệu. Những câu thơ trong “Chinh phụ ngâm khúc” đã nói với ta điều ấy: “Lòng mẫu thân buồn khi tựa cửa/ Miệng hài nhi tới bữa mớm cơm/ Ngọt bùi thiếp đã hiếu nam/ Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân”.
Người mẹ của thời chiến vất vả gian lao đủ trăm đường. Và mỗi thi sĩ khi tả về người mẹ trong thời kháng chiến cũng có những điểm nhìn và cảm nhận thật riêng biệt. Trong bài “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm, ta thấy hiện lên hình ảnh một người mẹ thật nhọc nhằn, cô đơn, phảng phất chút gì như buồn tủi: “Mẹ già nua còm cõi gánh hàng rong/ Bước cao thấp trên bờ đê hun hút/ Có con cò trắng bay vùn vụt/ Lướt ngang dòng sông Đuống về đâu/Mẹ ta lòng đói dạ sầu/ Đường trơn mưa lạnh mái đầu bạc phơ”.
Còn trong thơ Tố Hữu, ta bắt gặp thật nhiều hình ảnh những người mẹ anh hùng. Xuyên suốt một hành trình thơ Tố Hữu từ kháng chiến chống Pháp sang chống Mỹ, luôn xuất hiện những bài thơ về mẹ, từ “Bà má Hậu Giang”, “Bà Bủ” cho tới “Mẹ Suốt”, “Mẹ Tơm”. Những người mẹ đã trở thành huyền thoại lịch sử. Có những người mẹ đã ngã xuống trước gươm súng của kẻ thù: “Thân tao chết dạ chẳng sờn”/ Thương ôi lời má lưỡi gươm cắt rồi/ Một dòng máu đỏ lên trời/ Má ơi con đã nghe lời má kêu/ Nước non muôn quý ngàn yêu/ Còn in bóng má sớm chiều Hậu Giang” (Bà má Hậu Giang). Có những hình tượng người mẹ được ngợi ca như những tượng đài lộng lẫy, đã trở thành huyền thoại: “Ôi bóng người xưa đã khuất rồi/ Tròn đôi nắm đất trắng chân đồi/ Sống trong cát chết vùi trong cát/ Những trái tim như ngọc sáng ngời” (Mẹ Tơm), “Ngẩng đầu mái tóc mẹ rung/ Gió lay như sóng biển tung trắng bờ” (Mẹ Suốt).
Cũng chính hình ảnh mẹ Suốt tóc bay trong gió che một khoảng trời đã khiến nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vô cùng xúc động, đã viết nên tuyệt phẩm “Huyền thoại mẹ” vào năm 1984 khi về thăm nhà bảo tàng ở Quảng Bình. Ca từ của ca khúc có thể nói cũng chính là một thi phẩm thực sự, cùng hòa quyện với giai điệu ngọt ngào sâu lắng để tâm sự với mỗi người đọc người nghe về hình ảnh một người mẹ thật bình dị mà cao cả lớn lao, người mẹ với biết bao những hy sinh thầm lặng không nói hết thành lời: “Mẹ về đứng dưới mưa/ Che từng căn hầm nhỏ/ Xóa sạch vết con về/ Mẹ ngồi dưới cơn mưa/ Mẹ là gió uốn quanh/Trên đời con thầm lặng/ Trong câu hát thanh bình/ Mẹ làm gió mong manh”.
Những nỗi đau của người mẹ cũng lớn lao và lặng thầm như chính mẹ, những nỗi đau như nuốt vào bên trong: “Nước mắt mẹ không còn vì khóc những đứa con/ Lần lượt ra đi, đi mãi mãi/ Thời gian trôi qua, vết thương trên thịt da đã lành theo năm tháng/ Nhưng vết thương lòng, mẹ vẫn còn nặng mang” (Người mẹ của tôi – Nhạc và lời: Xuân Hồng). Với những đứa con đang cầm súng nơi chiến trường, lòng lúc nào cũng không nguôi nhớ về mẹ. Mẹ như một điểm tựa, là nguồn động viên sức mạnh tinh thần lớn lao cho mỗi người lính: “Dọc đường hành quân, nhớ mẹ bao lần/ Rạo rực lòng con, tình làng nghĩa xóm/ Dọc đường hành quân, con đi mang hình bóng quê hương, mang bóng dáng mẹ già yêu thương/ Thấy đôi bàn chân vững mạnh đường dài, đường chiến đấu thêm bền lòng tin” (Về thăm mẹ – Nhạc và lời: Trần Chung).
Còn với thi sĩ Hoàng Trần Cương, một người cũng từng cầm súng chiến đấu trực tiếp ở chiến trường thì mẹ với quê hương cũng chính là một, cùng hòa với nhau trong một nỗi niềm vừa thương nhớ vừa tin yêu: “Mẹ là trầm tích của bạt ngàn thương mến/ Xanh mát bầu trời đượm ấm hương quê/ Đưa ngọn gió trở về xóm nhỏ/ Đưa cơn mưa xuống mạch giếng làng/ Đưa mây trắng về trời khêu lại nắng/ Đưa nỗi buồn ra khỏi thôn trang” (Những viên đá lẻ)
2. Sau năm 1975, thơ Việt tiếp tục có rất nhiều tác phẩm hay về mẹ, đã để lại những dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng. Sự hòa quyện giữa mẹ và quê hương tiếp tục trở lại trong bài thơ nổi tiếng “Quê hương” của thi sĩ Đỗ Trung Quân, được nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ thành ca khúc cùng tên. Bài hát đã lập kỷ lục là ca khúc châu Á có đời sống lâu dài nhất khi sử dụng trên Đài truyền hình quốc gia NHK của Nhật Bản trong suốt 10 năm (1986-1996): “Quê hương là cầu tre nhỏ/ Mẹ về nón lá nghiêng che/ Quê hương là đêm trăng tỏ/Hoa cau rụng trắng ngoài thềm/ Quê hương mỗi người chỉ một/ Như là chỉ một mẹ thôi”.
Tình thương yêu sâu nặng mà mẹ đã dành cho những đứa con là điều không bao giờ nói hết được bằng lời. Trong mắt những người mẹ, mỗi đứa con lúc nào cũng vẫn luôn nhỏ bé, cần được mẹ quan tâm, lo lắng, chở che. Nhà thơ Nguyễn Duy chỉ với một câu lục bát đã nói giùm được cho chúng ta thật nhiều về tình mẹ: “Ta đi trọn kiếp con người/ Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru” (Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, 1986). Thực ra trước Nguyễn Duy, thơ Việt cũng đã có những câu thật hay về tình mẹ bao la: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ/ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con” (Con cò – Chế Lan Viên, 1967), “Những ngôi sao thức ngoài kia/ Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con/ Đêm nay con ngủ giấc tròn/ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời” (Mẹ – Trần Quốc Minh, 1972).
Mỗi con người trong những giây phút sinh tử của cuộc đời, dường như lại nhớ về mẹ, nghĩ về mẹ nhiều nhất. Có phải vì thế mà bài thơ cuối cùng của thi sĩ Đồng Đức Bốn khi lâm trọng bệnh chính là một bài thơ viết về mẹ, gây xúc động cho biết bao người đọc: “Bây giờ con chẳng có gì/ Cúi đầu lạy mẹ con đi về trời/ Chỉ xin mẹ một tiếng cười/ Và câu hát thuở mẹ ngồi ru con/ Chỉ mong trái đất vẫn tròn/ Biết đâu mẹ lại gặp con có ngày… Bây giờ trời đổ cơn mưa/ Xa xa đã tiếng chuông chùa gọi con” (Mẹ ơi). Từ một góc nhìn khác, nhà thơ Hồng Thanh Quang lại có một tứ thơ độc đáo khi ngộ ra mẹ là người đàn bà đầu tiên và sau cuối, duy nhất trong cuộc đời không bao giờ phản bội: “Mẹ/ Người đàn bà đầu tiên/Người đàn bà sau cuối/ Không bao giờ phản bội/ Ngay cả khi ta/ Ngu dại một đời”. Không phải ngẫu nhiên mà có nhiều chàng trai khi đem lòng yêu một người con gái, thường so sánh liên tưởng tới mẹ mình. Vậy là trong ái tình, hình bóng mẹ hiền cũng vẫn luôn là một điều thường trực trong nhiều thi sĩ: “Anh lớn khôn dưới bầu vú mẹ/ Và dại khờ trước vòm ngực của em” (Romance 1 – Thế Hùng).
Không chỉ có những thi sĩ “người lớn” viết nên những bản tụng ca về tình mẹ, nhà thơ thần đồng Trần Đăng Khoa khi mới 12 tuổi (1970) đã có một bài thơ tuyệt hay về người mẹ của mình. Tác phẩm được viết ra từ một câu chuyện có thật, trong một lần mẹ ốm. Cặp lục bát cuối cùng khép lại tác phẩm đã khiến cho bài thơ thực sự mang một tầm vóc ý tưởng, đầy chiều sâu, truyền tới mỗi người đọc không chỉ niềm xúc động mà còn là những suy tư không dứt về tình mẹ bình dị mà lớn lao. Và khi ấy với mỗi đứa trẻ, mẹ luôn luôn là cả thế giới: “Vì con mẹ khổ đủ điều/ Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn/ Con mong mẹ khỏe dần dần/ Ngày ăn ngon miệng đêm nằm ngủ say/ Rồi ra đọc sách, cấy cày/ Mẹ là đất nước, tháng ngày của con…” (Mẹ ốm).
Đôi Mắt Trong Thi Ca
Đôi Mắt trong Thi Ca
(Phần 1)
(Kính tặng Giáo Sư Tô Đồng, Tiến Sĩ Nguyễn Đức Thái và các bạn đồng nghiệp trong Ban Chủ Trương
Hải Đà – Vương Ngọc Long 7-2003
Thượng Đế đã khéo léo tạo dựng hình hài con người với đầy đủ ngũ quan (năm bộ phận trong thân thể con người): mắt thấy, tai nghe, mũi ngửi, lưỡi nếm, và tay chân sờ mó, với tất cả tâm linh và cảm xúc để tận hưởng được cái đẹp vĩnh hằng trong đời sống giữa vũ trụ thiên nhiên bao la bát ngát. Cái bất hạnh to lớn nhất, ghê gớm và đáng sợ nhất của em bé mới chào đời chắc hẳn phải là sự mù lòa, chấp nhận cuộc đời không ánh sáng, chỉ còn là bóng đen sâu thẳm, bao trùm phủ kín. Đôi mắt phải nắm giữ vai trò quan trọng chủ yếu nhất trong cuộc sống con người, đó là biểu tượng của niềm tin yêu và hy vọng. Nhờ đôi mắt, con người đã khám phá tìm tòi được thế giới huyền ảo muôn màu muôn sắc quanh mình, đã đem lại cho con người muôn vàn cảm xúc biến thiên không ngừng. Bốn mỹ nữ tuyệt trần nhất của nước Trung Hoa thời cổ là Điêu Thuyền, Chiêu Quân, Dương Quý Phi, và Tây Thi. Bốn giai nhân đều sắc nước khuynh thành và đặc biệt nhất là có những đôi mắt rất quyến rũ và mê hồn. Điêu Thuyền có một sắc đẹp lộng lẫy mà người ta truyền nhau là làm cho “trăng phải thẹn”. Điêu Thuyền sống vào đời Hán thời tàn. Lúc bấy giờ, Đổng Trác làm loạn trong cung đình và có ý chiếm đoạt ngôi Vua. Trong lúc loạn ly, gia đình Điêu Thuyền tan nát, cha mẹ nàng bị giặc giết chết. Đổng Trác có một người con nuôi là Lã Bố, vốn cũng là một kiệt tướng song cũng tàn bạo và hiếu sắc không kém bố nuôi. Chính làn sóng mắt của Điêu Thuyền đã làm say mê đắm đuối hai bố con gian hùng, đến nỗi Lã Bố vì ghen đã giết Đổng Trác, về sau Lã Bố cũng bị Tào Tháo giết . Ôi ! chỉ vì đôi mắt tuyệt trần của mỹ nhân … Người ta thường nói một đôi mắt mê hồn có thể làm cho “Hằng Nga khiếp vía, Tây Thi giật mình”. Đôi mắt huyền mộng của Tây Thi như muốn tỏa ra ngàn sợi tơ tình vương vấn, đã điểm tô nhan sắc của nàng thêm lộng lẫy đài các, cộng thêm tài đàn ca múa hát làm cho Ngô Phù Sai chết mê chết mệt . Nàng đi vãn cảnh đến nơi nào, tức khắc vua cho xây dựng lâu đài nơi đó để giữ kỷ niệm cho người đẹp. Một Ngô Phù Sai vì say đắm nhan sắc Tây Thi mà bị chết, và vua Câu Tiễn của nước Việt đã rửa được hận thù. Một Đường Minh Hoàng cũng say mê sắc nước hương trời của Dương Quí Phi, suốt đêm uống rượu dưới trăng lồng lộng, xem các cung nữ múa vũ điệu Nghê Thường mà mất nước, nguyên nhân của loạn lạc và khổ đau. Chiêu Quân được nổi tiếng với danh hiệu “trầm ngư lạc nhạn” (cá lặn chim sa), có đôi mắt rất đẹp, nhưng bị kẻ nịnh thần Mao Diên Thọ vẽ bức chân dung vì tư thù cá nhân, đã tự động thêm cái nốt ruồi vào dưới khóe mắt, và sàm tấu với vua Hán rằng Chiêu Quân tuy đẹp nhưng vì có cái nốt ruồi đó mà sách tướng gọi là “thương phu trích lệ”, đó là nốt ruồi sát chồng. Nhà Vua nghe lời nên chẳng nghĩ gì đến Chiêu Quân, đến khi nàng phải vào trình diện vua trước khi đem đi cống Hồ, thì sự việc đã muộn rồi … Nhà vua vô cùng hối hận và luyến tiếc. Trong buổi chia ly đau đớn, những giọt lệ long lanh trên khóe mắt của một trang quốc sắc thiên hương, nghẹn ngào thương khóc cho kiếp “hồng nhan bạc mệnh” … ” Cánh én cô đơn đượm tủi sầu. Ngang trời gió cuốn bạt về đâu? Quan san ngàn dặm vương thương nhớ. Hồ, Hán từ đây cách biệt nhau …” Bốn tuyệt thế giai nhân với những đôi mắt “thần diệu” đã một thời làm bão tố trong cung đình. Đúng là “Chí lớn trong thiên hạ không đựng đầy đôi mắt của giai nhân” (Phạm Thái trong Tiêu Sơn Tráng Sĩ – tiểu thuyết Khái Hưng). Ánh mắt đã tạo nên những sức mạnh phi thường tiềm ẩn … . Chim trời mỏi cánh phiêu du, Ta đem chí lớn giam tù trong em. Mộng giang hồ đã nguôi quên, Vì em mắt biếc ta mềm tâm tư Chiến bào quẳng xó chơ vơ, Bao gươm yên ngựa bỏ bừa bến sông. Còn mơ gì chuyện anh hùng, Còn ham gì những vẫy vùng dọc ngang. Công hầu, khanh tướng ngỡ ngàng, Đua chen cho lắm bàng hoàng thế thôi! Mặc ai đội đá vá trời, Mặc ai biển lấp, non dời, mặc ai. Chuyện đời gác bỏ ngoài tai, Ta xin ngày tháng miệt mài yêu em! Vì Em Mắt Biếc (Mùi Quí Bồng)
Để định nghĩa đôi mắt thì chúng ta thiết tưởng chẳng có câu nào ý nghĩa bằng: “Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn” (Eyes are the window to the soul). Câu danh ngôn bất hủ nầy được lưu truyền từ lâu rồi, bắt nguồn từ câu nói của nhà hiền triết Marcus Tullius Cicero (106-43 B.C.), cũng là một chính trị gia lỗi lạc và nhà hùng biện đại tài của La Mã: “Ut imago est animi voltus sic indices oculi.” (The face is a picture of the mind as the eyes are its interpreter) – Khuôn mặt là chân dung của tâm hồn mà đôi mắt làm công việc diễn giải – Tâm hồn con người như một căn nhà kín cổng cao tường, ai mà biết được trong đó chứa đựng những gì ? Tâm hồn là một bình nguyên bát ngát, là một chân trời vô thủy, vô chung … Tâm hồn phức tạp, đa dạng, muôn màu, muôn tình … Muốn nhìn thử tâm hồn ẩn mật chất chứa những gì ? Chỉ có “đôi mắt” huyền ảo kỳ bí mới có thể làm được điều đó. Tất cả những tình cảm biến thiên của con người: thương yêu, giận hờn, oán ghét, khổ đau … đều dồn cả vào mắt. Đôi mắt có thể rất dịu dàng lặng thinh, không nói gì cả, nhưng thật ra đã nói rất nhiều, đã thốt ra những lời trần tình “vô ngôn”. Đôi mắt chính là: “Cánh cửa vô cùng, xin chớ bao giờ khép lại…. “
Hoa đẹp là hoa nhìn với mắt em Cửa sổ là khung có hình em ở giữa Tách nước – là ngón tay em cầm Quyển sách chao đèn là bóng em đọc mở
Vũ trụ là chốn anh được gặp em Thời gian là nơi anh với em sinh cùng thời đại Em ơi! Em đã mở cho anh Cánh cửa vô cùng, xin chớ bao giờ khép lại….
Hoa Đẹp Là Hoa Nhìn Với Mắt Em (Xuân Diệu)
Người thơ đã có những nhận xét tinh tế thâm thúy, những cảm nghĩ chân thật động lòng người khi diễn đạt những ý nghĩa vi diệu của đôi mắt:
Giàu đôi con mắt, đôi tay Tay siêng làm lụng, mắt hay kiếm tìm Hai con mắt mở, ta nhìn Cho sâu, cho sáng mà tin cuộc đời Rộng như lòng mẹ đưa nôi, Lại say đắm mãi như người tình nhân (Xuân Diệu)
Cõi riêng tư thầm kín sau khung cửa đó, hồn nhiên, mộng mơ, diễm tình, đã mang lại niềm ưu tư ray rứt cho thi nhân :
Tôi không biết rằng lạ hay quen chỉ biết em mang theo nghê thường cho nên đôi mắt mờ hư ảo cả bốn chân trời chỉ có em. Tương Tư (Nguyên Sa)
Nhìn vào đôi mắt, bạn có thể thấy người tình của mình đang tuyệt vọng đau khổ tận cùng, tâm hồn bủa vây như một con thú thương tổn nặng nề, để từ đó những giọt lệ đau thương của người tình cứ triền miên nức nở tuôn trào … và người thơ ước nguyện hàn gắn vết thương tâm mòn mỏi kêu đau:
Khi em khóc tôi biến thành…. nước mắt chảy giùm em – cho cạn sạch nỗi niềm để mắt em xanh – để môi em mềm tôi là lá giữa buổi chiều…. sắp tối Hiến Chương Tình Yêu (Du Tử Lê)
Khi người yêu ngủ, đôi mắt nhắm lại, đắm chìm vào cõi mộng xa vời, và bên tai là những lời nhỏ nhẹ êm ái, thiết tha chân tình và nồng nàn say đắm:
Khi em ngủ màn đêm hờ khép kín Hạt sương nằm thõng thượt đợi trên mi Đêm thảng thốt muôn vì sao bật sáng Lá rung cành thở nhẹ tiếng thầm thì
Khi em ngủ tôi là người gác cổng Bởi mắt em: cánh cửa ngọc thiên đàng Lòng tôi đó: gối chăn đầy hơi ấm Ngủ đi em ! ấp ủ giấc mơ vàng … Khi Em Ngủ (Vương Ngọc Long)
Một nhà văn đã nói ánh mắt tình nhân có thể làm cho “vũ trụ nổ tan từng mảnh, đại hồng thủy dâng tràn …” có quá đáng hay không ? Nhưng chắc chắn ánh mắt sẽ lóe lên những chia chớp có những hấp lực vô cùng mãnh liệt đến nỗi :
Em chưa một lần biết nói tiếng yêu Nhưng em sợ nhìn vào đôi mắt Đôi mắt của lửa trời sấm sét Đôi mắt của Bonaparte nhìn Joséphine Ánh mắt làm tâm linh em run rẩy Dù đang ở giữa trời hè … Giọt Sương Trong Đời (Hồ Đắc Thiếu Anh)
Những đôi mắt âu yếm đó là những viên ngọc quí khi ẩn nấp trong nhau thì cuộc đời nầy sẽ mãi là một mùa xuân vi diệu tuyệt vời giữa muôn ngàn hương sắc ngất ngây hồn người :
đôi mắt anh em giấu vào trong mắt lệ riêng em trong suốt mắt hai ta môi của anh em giấu vào trong miệng ngậm hương thơm của một mối tình xa bàn tay anh em giấu vào trong áo ngực rất hiền nở vội một đóa hoa
Giấu (Trần Mộng Tú)
tôi hỏi hết lòng sầu hay mắt đẹp? xưa tuy xa, nay lại quá muôn trùng hỡi người duyên, người thương nhớ tôi không ? tôi yêu lắm, dẫu tình chưa giãi hết và…tôi khóc những khi trời rất đẹp… Muôn Trùng (Hồ Dzếnh)
Đắm đuối nhìn em mắt nói nhiều Nguồn ân mạch ái biết bao nhiêu! Em neo thuyền mến trong hồ mộng Neo cả tình anh nhẹ nhẹ xiêu …. Mắt Em Yêu (Đỗ Quý Bái)
Cái “cửa sổ tâm hồn” đó bàng bạc trong thơ văn nhạc, không phải lúc nào cũng bình an, giản dị, và yên ngủ như mặt hồ tĩnh lặng . Có những lúc chính con mắt đã bùi ngùi rơi lệ, thắm đượm tình người, khóc thương cho bạn, cho sự nghiệt ngã của cuộc đời, cho sự bất lực và hữu hạn của con người trước bi kịch của đời sống và lịch sử :
Bỏ trăng gió lại cho đời Bỏ ngang ngửa sóng giữa lời hẹn hoa Bỏ người yêu, bỏ bóng ma Bỏ hình hài của tiên nga trên trời Bây giờ riêng đối diện tôi Còn hai con mắt khóc người một con
Mắt buồn (Bùi Giáng)
Niềm lạc quan thật mong manh như ngọn đèn dầu trong gió, đôi mắt đó đã phản ảnh nỗi thống thiết của sầu hận bi oán mà người thơ muốn bộc bạch trần tình nỗi lòng với đất trời, muốn chia sẻ cái mâu thuẫn sâu xa giữa cảm xúc và thân phận trái ngang cay đắng của con người. Đôi mắt đã nói nên những trăn trở xúc động của con người về cuộc sống. Trước ngưởng cửa của đôi mắt, người thơ đã băn khuăn nghi vấn và hoài nghi về triết lý bi đát trong nhân sinh quan cuộc đời . Cái ray rứt khắc khoải của Bùi Giáng qua chữ nghĩa huyền hoặc đó đã tạo nên luồng cảm xúc cho nhạc sĩ họ Trịnh viết thành ca khúc:
Còn hai con mắt khóc người một con còn hai con mắt một con khóc người. Con mắt còn lại nhìn cuộc đời tôi nhìn tôi lên cao nhìn tôi xuống thấp. Con mắt còn lại nhìn cuộc tình phai tình trong hai tay một hôm biến mất. Con mắt còn lại là con mắt ai con mắt còn lại nhìn tôi thở dài. Con Mắt Còn Lại (ý thơ Bùi Giáng, nhạc TCS)
Tình cảm của con người biến hóa vô lường, buồn vui chan hòa lẫn lộn . Cũng chính con mắt “cửa sổ của tâm hồn” đã hé mở niềm hân hoan vô tận, pha trộn một chút buồn thầm lặng cho những kẻ mới quen nhau gặp nhau lần đầu, nhìn nhau mà chẳng biết nói năng chi :
Ô kìa người ấy loanh quanh Một mình đứng lại dãy hành lang xưa Nghe lòng có chút đong đưa Khi đôi ánh mắt lại vừa chạm nhau . Ánh Mắt Tựu Trường (Đoàn Vị Thượng )
Anh tưởng chỉ cần trông thấy thôi Là em hiểu rõ lòng anh rồi. Mối tình chan chứa trong đôi mắt, Anh biết làm sao nói những lời… Hờ hững (Tế Hanh)
nét thơ ngây đầy khuôn mặt tinh anh đôi mắt biếc kiếm tìm và lẩn trốn ngực dồn dập giòng máu thời mười bốn vai no đầy nguyên liệu tuổi thèm yêu Trên Sân Trường Bữa Ấy (Luân Hoán)
cho tôi có ánh mắt nhìn tình tự tôi xin kể chuyện tình thời áo trắng đôi mắt lén nhìn nhau lời hò hẹn tình không hẹn bỗng nhiên thành tri kỷ bát ngát hồn ai cảm yêu thương như trận mưa rào mang nhớ nhung Xin Chút Tình Quê (Trần Thị Hà Thân)
Mắt không nói nên lời, nhưng mắt đã đem lại sự kỳ diệu của ngôn ngữ con người, thầm lặng, không phát thành lời, nhưng lại tạo được những âm thanh siêu hình để con người hiểu nhau. Cái hấp lực của đôi mắt mạnh như nam châm, như luồng điện, như hào quang thu hút :
Ôi ! cặp mắt của người trong tơ ngọc Sáng như gươm và chấp chóa kim cương ! Mỗi cái ngó là một vì sao mọc ! Mỗi liếc yêu là phảng phất mùi hương . Hai mắt ấy chói hào quang sáng ngợp Dẫn hồn ta vào thế giới thiêng liêng, Hớp nhiều trăng cho niềm trinh rất ngớp Say nhạc hường nổi bổng giữa đào nguyên Cặp Mắt (Bích Khê)
Đôi mắt là sản phẩm nghệ thuật của bao áng thơ tình tuyệt vời. Mắt là mộng, là mơ, là nhớ, là thương, là tình, là cả một hồ Thơ lung linh huyền ảo để thi nhân phải chìm đắm ngụp lặn chơi vơi … Hình ảnh của đôi mắt là đặc trưng biểu hiện của nghệ thuật tạo hình, đã phát ra những làn sóng âm thanh dìu dặt của nhạc thơ: rượu đây ướt đỏ môi mềm, tình đây gọi nắng bên thềm trổ bông, tim ta thắm mực má hồng, em ngồi ta vẽ chân dung em cười … và trên bức chân dung rạng rỡ đó , ánh mắt của em phải làm hồn ta lạc phách thành thơ …
Mắt em là một hồ Thơ Lung linh trong nắng mộng mơ một mình Mắt em là một rừng Thu Xạc xào nắng sớm, vi vu gió chiều Mắt em hơn mắt nai tơ Dịu dàng yểu điệu ngác ngơ tuyệt vời Mắt em hơn mắt bồ câu Sáng ngời tuyệt mỹ huyền châu nào bằng Mắt em đã trộm hồn tôi Một đời tôi lội trong hồ mắt em Đôi Mắt Thơ (Sóng Việt)
Mắt là hình ảnh của bốn mùa mưa nắng, hoa cỏ ngát hương, trăng sao bàng bạc, sương mai buổi sáng, hoàng hôn chiều tà, của những bất ngờ tư duy thầm kín, những ngẫu nhiên cảm xúc dâng đầy, của những chung tình ước hẹn cùng năm tháng. Hình ảnh thiên nhiên mưa nắng vô thường chập chờn trong ánh mắt như những sợi dây vô hình trói buộc đời người với tình yêu muôn thuở :
Ngây ngất tình em trong nắng dại Trót đã yêu thầm, biết yêu ai ? Nắng có trải dài trong khóe mắt Cho linh hồn rực sáng đêm dài… Nắng Trong Mắt Em (nhạc Đức Minh, thơ VNL)
Thuyền tình không bến lênh đênh Mưa rơi trong mắt buồn tênh một đời Hôm nao chợt ước hoa cười Cho ai ghé bến yêu người trong mơ (Bùi Vi Thiện)
Giọt mưa chiều nay hay là nước mắt em. Giọt mưa chiều nay hay là tiếng hát em. Tiếng hát nức nở của con tim, Tiếng hát đau khổ kiếp cô đơn, Buồn như tiếng mưa chiều. Giọt mưa chiều nay hay là tiếng vấn vương. Giọt mưa chiều nay hay là tiếng nhớ thương Giọt Mưa Chiều Hay Nước Mắt Em (nhạc Nguyễn Hữu Thiết)
Mưa trong mắt em mưa trong bóng đêm Từng giọt mưa rơi rơi nhạt nhòa trên đôi môi Thôi tiếc chi người hỡi Mưa trong mắt em Mưa nghe xót thương Còn gì đâu em ơi chỉ còn anh đêm nay nhìn giọt mưa giọt mưa trong mắt em
Mưa Trong Mắt Em (Vũ Tuấn Đức)
xin bầu trời đêm nay lên cao và đôi ta sẽ tìm về nhau… trong mắt môi khát vọng hôm nao cho vòng tay sưởi ấm tình trao ta hát vang lời ca say đắm hoàng hôn về trong mắt duyên tơ Hoàng Hôn Trong Mắt Em (Trường Đinh)
Từng làn thu êm như hương hoa từng mùa thơ trao nắng quê nhà Em thêu nhánh hồng bên giòng sông xưa Trong mắt môi nồng, em là biển nhớ Anh trong em là cơn mưa Anh trong em là gió mùa
Trong Mắt Em Là Biển Nhớ (thơ Trường Đinh- nhạc Ngô Thụy Miên)
Trong đôi mắt em là cả một mùa xuân vi diệu, an lành, cỏ hoa tình tự, chim non ríu rít trên cành: em hồn nhiên dễ thương lời chim sẻ, nhả Xuân thì mơn mởn lối tôi về, mắt lá răm say tình tôi chắt ngọt, chút mưa chiều mòng mọng ướt bờ mi …
Ta thấy xuân hồng trong mắt em Long lanh ngàn âu yếm êm dịu Để ta chợt thấy lòng ta bỗng Có những niềm vui nhỏ không tên
Xuân Hồng (Vũ Thư Nguyên) :
Và mùa xuân trong đôi mắt em Là mùa xuân anh mãi đi tìm Và mùa xuân trong đôi mắt em Anh đợi mong Và mùa xuân trong đôi mắt em Là mùa xuân chan chứa hy vọng Và mùa xuân trong đôi mắt em Anh mãi chờ trông…
Mùa Xuân Trong Đôi Mắt Em (nhạc Đức Huy)
Trong đôi mắt thấy cả trời mây vời vợi giữa khung trời thu lồng lộng :
Đôi mắt kinh kỳ thương nhớ ai ? Mà sao ướt quá bờ mi dài Trời mây vời vợi buồn trong ấy Xa mấy thu rồi … Ôi vẫn say ! Đôi Mắt Kinh Kỳ (Sông Kiên)
Đôi mắt cũng là biểu tượng hình ảnh của quê hương yêu dấu ngàn trùng. Dù năm tháng trôi qua biền biệt, bóng hình của cố quận làng xưa vẫn chập chờn ẩn hiện trong ánh mắt vương vương nỗi sầu ngậm ngùi hiu hắt giữa khung trời thơ mênh mang hoài vọng. Ánh mắt đã đưa hồn thơ trải rộng khắp phương trời, giao động nhớ thương, trăn trở cội nguồn, giữa chín chiều quạnh hiu :
Mắt người mang cả quê hương Lòng ta mang cả đoạn trường tháng năm (Hoài Khanh)
“Đôi mắt người Sơn Tây, u uẩn chiều lưu lạc, buồn viễn xứ khôn khuây” … đã tỏa ra những tia nhìn u uẩn, khát vọng một phương trời diệu vợi nào đó. Những ánh mắt rưng rưng đau đáu hướng về một chân trời quê có thể là những giọt nước mắt chan hòa mồ hôi, máu lửa, dấy lên nỗi căm hờn và tủi nhục … Một đôi mắt u trầm, đơn bạc đượm màu sương khói của núi rừng quê hương, với hoài vọng thiết tha “ngày trở lại quê hương, khúc hoàn ca rớm lệ”
Vừng trán em vương trời quê hương Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương Tôi thấy xứ Đoài mây trắng lắm Em có bao giờ em nhớ thương
Từ độ thu về hoang bóng giặc Điêu tàn thôi lại nối điêu tàn Đất đá ong khô nhiều ngấn lệ Em có bao giờ lệ chứa chan
Đôi mắt người Sơn Tây (Quang Dũng)
Khi Thiền sư Tuệ Sỹ mãi băn khuăn với nỗi đau của vận nước “Sầu trên thế kỷ điêu linh / Giấc mơ hoang đảo thu hình tịch liêu / Hận thù sôi giữa nắng chiều / Sông tràn núi lở nước triều mênh mông / Khói mù lấp kín trời Đông / Trời ơi tóc trắng rũ lòng quê cha”, tinh thần của Tuệ Sỹ vẫn can trường, bất khuất, dù phải chấp nhận ngục tù tăm tối, vẫn không chùn lòng .. Những ánh mắt sáng quắt vẫn hun hút về một phương trời duy nhất: đó là Tổ Quốc quê hương muôn vàn yêu dấu…
Tôi vẫn đợi những đêm đen lặng gió Màu đen huyền ánh mắt tự ngàn xưa Nhìn hun hút cho dài thêm lịch sử Dài con sông tràn máu lệ quê cha ….. Rồi trước mắt ngục tù thân bé bỏng Ngón tay nào gõ nhịp xuống tường rêu Rồi khép lại hàng mi về Cõi Mộng Như sương mai như bóng chớp mây chiều. Tôi Vẫn Đợi (Tuệ Sỹ)
Nơi miền đất lưu đày, cái niềm u uẩn sâu kín dằn vặt người thơ nhất là khi nhớ lại những biến cố lịch sử đầy tang thương của quê hương yêu dấu một thời nơi đó có hình ảnh của người cha anh dũng bảo vệ non sông, của người mẹ già nhẫn nhục một nắng hai sương. Đôi mắt của người cha kiên cường như khơi lại những kỷ niệm đau thương từ đáy huyệt sâu:
Dấu đi những món nợ đời tôi chưa trả hết Tôi nợ cha đôi mắt trừng khi chết Nợ mẹ già dòng máu chảy trong tim
Lời Thú Tội (Trần Trung Đạo)
Ta đi tuyết đổ lên đời trắng Mưa buồn như mắt mẹ đêm khuya Chùa xa ai giục hồi chuông đổ Hay tiếng ru con dưới mộ phần Cả đời ta chưa yên giấc ngủ Chập chờn mộng mị trắng thâu canh Nhớ Núi Thương Rừng (Trần Trung Đạo)
Những phấn đấu gian khổ cho sự sống còn, những uẩn ức phẩn nộ, ngậm ngùi đắng cay, khổ lụy lao đao, đày ải truân chuyên của kiếp người ly hương, đối diện trước bờ tử sinh, đã đem lại những ánh mắt “ảo giác” khác lạ trong cuộc đời, giữa thăng trầm hưng phế của lịch sử, mà tác giả “Thiên Sử Thi của người vượt biển” đã diễn tả :
Trời ơi ! Khát cào khát cấu tim gan ! Khát khô môi bỏng khát càng khát thêm Mắt ảo giác, khát cuồng điên ! Miệng khô há hốc gục trên sàn tàu ! Chết Khát (Đào Văn Bình)
Trong khi đó ở quê nhà thăm thẳm, Mẹ già tóc ngày thêm sợi bạc, nước mắt lưng tròng, vẫn ngày đêm đau đáu đợi chờ mòn mỏi:
Mẹ già nước mắt đầy vơi Quê nhà ngong ngóng chờ hoài tin con Hồn con hóa hiện kiếp chim Hải âu phi xứ đi tìm Tự Do ! Phong Ba Chợt Đến (Đào Văn Bình)
Ánh mắt của quê hương phải là ánh mắt Mẹ Hiền của một đời lo toan, tần tảo, hy sịnh chịu đựng chẳng ngại ngần ..một hai nắng sớm mưa chiều, bôn ba cuộc sống nhiễu điều phận dâu, đêm dài trắng mắt canh thâu, ngày qua bước vội gánh sầu nặng mang ….
một lần bỏ quê nhà đi mãi có mẹ buồn mắt mẹ long lanh chốn quê mình thương nhớ xót xa loài hoa cỏ như em nhỏ dại
Em Một Đời Rong Ruổi (Trần Thị Hà Thân)
Những địa danh, những nơi chốn quê hương đã là tên gọi của những ánh mắt thân thương : Đôi Mắt Người Sơn Tây, Đôi Mắt Huế, Đôi Mắt Pleiku ..
Rồi một sáng xuân mơ ta thức dậy Hoa vàng bay lất phất ngát tâm đào Chim ríu rít reo vui tình Tôn nữ Người nhớ người cây lá bỗng xôn xao Đôi mắt Huế khép hồn ta chới với Nhận ra mình giọt nắng đọng trên môi Đôi bướm mỏng trên cành xuân tha thướt Đậu hay bay chắc phải đợi ý người …
Xuân Mơ (VNL)
Màu mắt Huế đem lại những hình ảnh lung linh, huyền ảo, cho hồn thơ phải thao thức, cho người thơ phải trằn trọc níu kéo những chuỗi ngày ấu thơ của ký ức xa xăm, của thương nhớ ngọt ngào, của tình yêu tha thiết nồng nàn :
Anh vịn vào màu Huế để yêu em Trước thành quách bao đời em cứ trẻ Sông Hương chảy thon mình qua dâu bể Anh mượn vành nón Huế buổi về thăm. …………………………………………. Anh vịn vào màu mắt những ngày xa Những uẩn khúc trong điệu hò mẹ hát Những đèo dốc trong đời cha bất trắc Mắt Huế nhìn thăm thẳm tới ngày xưa. Màu Huế (Trương Nam Hương)
Dù xa hỏi lòng quên chưa Huế sang đông Huế buồn trong mưa Như mắt xưa chiều áo tím Giận anh nên bước đi ngoài mưa. Màu mắt Huế buồn rưng rưng Khiến cho anh suốt đời không quên Ôi mắt thơ đẹp ai oán Mà phong ba vẫn luôn đón chờ.
Huế Mắt Xưa (nhạc Quốc Dũng)
Em đẹp thế Pleiku ơi Trái tim tôi muốn vỡ tan rồi Không dám nhìn vào đôi mắt ấy Đôi mắt Pleiku biển đầy Có hàng thông xanh trong ánh mắt em Có dòng Sê Gian trong đôi mắt em Tôi uống rượu cần say men say men Có ngọn lửa nào đang nhen chơi vơi
Đôi Mắt Pleiku (Nguyễn Cường)
Quê hương trong đôi mắt muôn đời vẫn là những hình ảnh dấu yêu của đời người :
Có những đêm dài, anh ngồi nhìn hỏa châu rơi Nghe vùng tâm tư cháy đỏ xoay ngang lưng trời Những đóm mắt hỏa châu bừng lên trong màn tối Như mắt em sáng ngời, theo anh đi ngàn lối Những đêm không ngủ anh ngồi tâm sự cùng hỏa châu rơi..
Những Đóm Mắt Hỏa Châu (Hàn Châu)
Mang thân phận bèo bọt của đời ly khách tha phương, hình ảnh của quê hương cố quận, vườn xưa cảnh cũ, hình bóng cố nhân vẫn thấp thoáng đâu đây trong ánh mắt buồn thăm thẳm, đăm chiêu nhìn về một khung trời viễn mộng xa xăm, như Nguyễn Du đã tả nỗi nhớ nhà của Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích :
Tấc lòng cố quốc tha hương Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời Cánh hồng bay bổng tuyệt vời Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm Truyện Kiều (Nguyễn Du)
Những “con mắt trần gian” có thể tạo ra những hình ảnh tương phản trong lòng khách thơ, đôi khi ngọt ngào nồng ấm, lúc hắt hiu trầm lặng, khi dịu dàng thương yêu, lúc đắng cay thù ghét, bộc lộ tâm tư giữa bao chìm nổi chênh vênh trong biển đời dâu bể mù khơi bập bềnh sóng nước chẳng biết trôi về đâu … Đó là những ánh mắt của thân thiết gắn bó, của đau thương chia lìa, của nhớ thương tiếc nuối ..
Những con mắt tình nhân Nuôi ta biết nồng nàn Những con mắt thù hận Cho ta đời lạnh câm Những mắt biếc cỏ non Xanh cây trái địa đàng Những con mắt bạc tình Cháy tan ngày thần tiên
Những Con Mắt Trần Gian (Trịnh Công Sơn)
Những con mắt đáng thương đáng nhớ trên cõi đời nầy đâu phải chỉ của người tình riêng tư , mà có thể là đôi mắt của một người bạn tri kỷ .Trong “Nốt Trầm Cuối của Khúc Tình Ca”, nhà thơ Trần Hoan Trinh của “Tiếng Chim Ngoài Cửa Lớp” đã nhớ đến ánh mắt bơ vơ của người bạn tri âm, nhạc sĩ Trần Đình Quân :
Anh trở về đôi mắt bơ vơ Vai nặng trĩu nỗi buồn trần thế Còn nhớ không Khúc Tình Ca Xứ Huế Lời tự tình một thuở thanh xuân? (Trần Hoan Trinh)
Ánh mắt là bốn mùa mưa nắng, của cỏ hoa tình tự, của hương trời nhụy đất ngất ngây .. của vũ trụ vô biên, của tình yêu bất tận … “Bốn mùa nhung nhớ mênh mông …Mắt em Xuân, Hạ, Thu, Đông diệu vời”. Bốn mùa khe khẽ câu tình tự, dáng ngọc em về xõa tóc bay, kỷ niệm vây trùng khung trí nhớ, chuếnh choáng tình tôi sóng mắt đầy:
Mắt em ô cửa mùa Xuân Nắng mai chan chứa, hương Xuân dạt dào Gió Xuân mơn trớn má đào Hoa Xuân rực rỡ, duyên chào tình Xuân
Mắt em phượng đỏ trưa Hè Sân trường gợi nhớ tiếng ve gọi người Vườn xanh, hoa bướm mong chờ Sao khuya rạo rực ngỏ lời phượng yêu
Mắt em chiều tím đồi Thu Trăng soi bàng bạc, thẩn thơ nai vàng Suối buồn róc rách âm vang Nắng thu chan chứa tơ vàng mắt nai
Mắt em hiu hắt rừng Đông Lá rơi về cội, mênh mông chim trời Tình thơ gác trọ ai chờ Ấm môi anh lạnh mơ hồ mắt em Mắt Em (Thái Sơn NDT)
Nói về đôi mắt đẹp của mùa Thu, chắc hẳn chúng ta sẽ nhớ đến câu trong truyện Kiều khi Nguyễn Du tả sắc đẹp của Thúy Kiều: “Kiều càng sắc sảo mặn mà, so bề tài sắc lại là phần hơn” … chắc chắn là nhờ đến đôi mắt mùa thu của Kiều:
Làn thu thuỷ, nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh Truyện Kiều (Nguyễn Du)
“Thu thủy” nghĩa là con mắt long lanh trong trẻo như dòng nước mùa thu. “Xuân sơn” là núi mùa xuân xanh thắm, ví với lông mày người con gái đẹp. Ngoài ra còn có từ “thu ba” tức là sóng mùa thu, mắt con gái lấp lánh trong sáng như sóng mùa thu .. mà ta thấy trong đoạn thơ:
Áng đào kiểm đâm bông não chúng, Khoé thu ba rợn sóng khuynh thành, Bóng gương lấp loáng trong mành, Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa. Chìm đáy nước cá lừ đừ lặn, Lửng lưng trời nhạn ngẩn ngơ sa, Hương trời đắm nguyệt say hoa, Tây Thi mất vía, Hằng Nga giật mình. Cung Oán Ngâm Khúc (Nguyễn Gia Thiều)
“Mắt xanh” như sóng nước hồ thu của Thúy Kiều đã được Từ Hải khen tặng là “con mắt tinh đời” ..Trong buổi đầu gặp gỡ, Từ Hải và Thúy Kiều đã tâm đầu ý hợp …
Khen cho con mắt tinh đời Anh hùng đoán giữa trần ai mới già ! Một lời đã biết đến ta, Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau
Thử đọc lại đoạn văn của Thanh Tâm Tài Nhân (Kim Vân Kiều truyện) –hồi 17- diễn tả mẫu đối thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều : Minh Sơn (Từ Hải) hỏi : “Ta nghe nàng tới chốn này đã một năm qua mà chưa một ai lọt vào con mắt, điều đó có thực tế không ?” Thúy Kiều đáp: “Người ta đồn đại quá lời, chứ thiếp tôi đây chẳng qua cũng phải chọn người mà kết giao, nhận xét phẩm hạnh mà đối đãi, cho nên chẳng dám vội đem gan óc gửi vào những đám tục trần …………………. Minh Sơn mỉm cười mà rằng: “Khen nàng quả có con mắt tinh đời, anh hùng đoán giữa trần ai mà không nhầm lẫn” Nàng rằng : “Đôi con ngươi của thiếp tức là cặp mắt để nhìn anh hùng, có đâu lại nhầm lẫn được ?” Minh Sơn rằng : “Tốt lắm! Tốt lắm! Nếu vậy thì ta với nàng kể từ hôm nay đã gặp tri kỷ rồi đó ” . Từ Hải không khinh khi và trách móc Kiều bán thân ở chốn lầu xanh, mà còn đem tất cả tấm lòng thành thật, “tâm phúc tương cờ” (lòng dạ hẹn nhau) mà đối xử với Kiều rất chân tình tử tế . Người được nàng đem “mắt xanh – tinh đời” để ý phải xứng đáng là kẻ anh hùng quân tử. Đúng là đôi mắt tri âm tri kỷ của “trai anh hùng gái thuyền quyên” ..
Trong đôi mắt thân thương và trìu mến đã chứa đựng tất cả những hình tượng tự nhiên trong sáng, tình cảm thiết tha va trân quí nhất của con người : tình yêu nam nữ, tình yêu tổ quốc, tình gia đình, tình thiên nhiên …
trong mắt em chị thấy cả giòng sông rêu xanh cố đô hiền trong mắt em chị thấy gió đìu hiu quấn quyện làn sương mỏng trong mắt em chị thấy dáng mẹ hiền đang run rẩy trong đêm trong mắt em chị thấy trời gió cuộn sóng ào ạt đời em trong mắt em chị thấy giọt giọt đầy rưng rưng tràn mi mắt … Trong Mắt Em (Phi Yên)
Điểm tiếp cận đầu tiên khi hai người gặp nhau chính là những ánh mắt nhìn nhau. Những ánh mắt đó đã phát sinh những luồng giao cảm … thật dễ thương, dễ có thiện cảm, hoặc đáng ghét để muốn rời xa liền . Đôi mắt chính là trung tâm điểm quan trọng dễ thu hút và quyến rũ nhất trên khuôn mặt. “Màu nắng hay là màu mắt em …” Chính màu sắc của đôi mắt cũng đã góp phần tạo nên những nét tuyệt vời có hấp lực làm đắm say người đối diện, mỗi màu sắc khác nhau đã tạo nên những dáng dấp riêng biệt làm cho cách nhìn thể hiện nhiều phong cách khách nhau : lúc hiền từ gợi cảm, lúc thật nồng nàn đắm đuối, lúc thông minh chinh phục, lúc ngây thơ trong trắng, lúc dây dưa mùi mẫn, lúc buồn chia ly não nuột …
dấu đi tình rã dưới chân, trên đầu hư huyễn lá đan nếp sầu, tiền duyên ủ mộng lên nhau, kiếp sau thắp đuốc soi màu mắt em ...(VNL)
Mắt trong thi ca có nhiều màu sắc diệu vợi … mà phải kể đến đầu tiên là mắt xanh . Trong Truyện Kiều, Từ Hải biết tiếng Thuý Kiều là người tài sắc, chàng đến tìm Kiều ở thanh lâu và hỏi nàng:
“Bấy lâu nghe tiếng má đào Mắt xanh chẳng để ai vào có không ? Một đời được mấy anh hùng Bỏ khi cá chậu chim lồng mà chơi!”
Mắt xanh bắt nguồn từ chữ “thanh nhãn”, tức tròng mắt màu xanh đen, còn chung quanh là màu trắng. Có một truyền thuyết kể rằng : “Nguyễn Tịch sống đời nhà Tấn, là một trong bảy người hiền ở Trúc Lâm. Ông có nhiều tài năng thơ, đàn, hát đều giỏi. Tương truyền ông uống rượu có khi say liền sáu mươi ngày. Ông cho cuộc đời là đáng chán, công danh sự nghiệp là phù vân. Có những đêm trường quạnh quẽ với bình rượu bên người, thao thức năm canh không ngủ, ông đã tự hỏi: “bồi hồi hà sở kiến, ưu tư độc thương tâm” (bồi hồi thấy gì đây, lo lắng thêm đau lòng) . Có khi ông đánh xe đi chơi cùng trời cuối đất, rồi trở về, khóc lóc thảm thiết. Ông thường ước mơ một xã hội không kẻ thống trị, không có người giàu, người nghèo và mọi người được tự do, không bị trói buộc. Nguyễn Tịch có đôi mắt huyền bí lạ lùng; khi ông tiếp khách người quân tử hay người ông yêu thích thì mắt ông xanh đen; khi có khách người tầm thường hay ông không ưa thì mắt ông toàn lòng trắng “. Và từ đó “mắt xanh” có nghĩa là vừa ý bằng lòng.
Bể xanh lấp loáng tận trời xa, Đây ngỡ màu xanh mắt tỏa ra. Nước bạc mài nên nghìn mũi kiếm, Đầm im rơi xuống một sao sa.
Mắt Toả Sắc Xanh (Hồ Xuân Hương)
Màu mắt xanh biểu tượng cái đẹp nguyên trinh, yêu kiều, tha thiết và nồng nàn .. Một màu mắt tạo ra sự linh diệu ngập tràn cảm xúc. Ánh mắt đó “không chấn song…mà cầm gian Nhật Nguyệt ” :
Mắt xanh con chim chài Đậu trên cành thầm lặng Nàng soi cùng bóng cây Em nghiêng thân hoa gầy Mắt hé mầm lá biếc Ta nửa đời đơn chiếc Tựa gốc nàng “tọa vong” Mắt em không chấn song Mà cầm gian Nhật Nguyệt Ơi hỡi! Nàng xanh biếc Thả đôi mắt tình bay Ta xòe hồng đôi tay …. Mắt Xanh (Phạm Thiên Thư)
Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại Âu yếm nhìn tôi không nói năng…
Tự Tình Dưới Hoa (Đinh Hùng)
Nuớc buồn cũng bởi mắt em xanh Hồ biển rưng rưng biếc mấy thành?...
Nụ Cười Thương Nhớ (Đinh Hùng)
Tôi nhìn cặp mắt trong xanh ấy Để thấy hồn tôi trong mắt xanh. Thuyền mộng lênh đênh vào xứ lạ, Chèo đưa nét nhạc lượn mong manh. Hương (Đinh Hùng) Thi sĩ Nguyễn Nhược Pháp (tác giả bài thơ Đi Chùa Hương) với những câu thơ hóm hỉnh, thanh tao, đầy thi vị, với vài nét phát họa đơn sơ đã đưa trí tưởng người đọc sống lại những ngày xưa thân ái, giữa thoáng buồn vui lẫn lộn của lứa tuổi đầy hồn nhiên, xao xuyến, bâng khuâng, e thẹn, ngập ngừng qua đôi “mắt xanh nhìn man mác” …
Cuối đầu nàng tha thướt Yêu kiều như mây qua Mắt xanh nhìn man mác Mỉm cười vê cánh hoa Tay Ngà (Nguyễn Nhược Pháp)
Màu mắt tím cũng phảng phất trong thi ca. Có thể chúng ta không thấy màu mắt tím trên cặp mắt giai nhân ở ngoài đời, nhưng màu tím đó đã tượng trưng cho những gì đậm đà da diết, cái duyên dáng êm đềm, sâu đậm khó diễn tả, đã tạo sự kỳ diệu cho tâm linh. Một màu mắt mang chút gì huyền ảo pha trộn mộng mơ lãng đãng với nỗi buồn thấm thía khó diễn tả :
Mắt em tím để hồn anh mơ mộng Đêm tương tư tha thiết bóng hình ai Hoa tàn phai mùi hương xưa phảng phất Em đi rồi ngàn nỗi nhớ vây quanh
Mắt Tím (Bảo Cường)
Màu mắt biếc tượng trưng cho sự trong sáng và ngây thơ, một màu mắt không bị vẫn đục vì gió bụi của thời gian. Bài thơ Tống Biệt Hành của Thâm Tâm đã diễn tả sự xao xuyến bâng khuâng của buổi tiễn đưa bịn rịn và lưu luyến kẻ ở người đi, khi có sự xuất hiện đột ngột của người em gái với đôi mắt biếc … làm sóng lòng phải dạt dào chao động , khi mà “bóng chiều không thắm, không vàng vọt . Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?” và cô gái thẹn thùng trao kỷ vật “chiếc khăn tay” đẫm lệ cho người đi:
Trời chưa mùa thu, tươi lắm thay, Em nhỏ ngây thơ, đôi mắt biếc Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay Tống Biệt Hành (Thâm Tâm)
Ánh mắt biếc đó đã tạo những gợn sóng lăn tăn trên những dòng sông thơ nhạc triền miên chảy mãi về một chân trời vô tận, làm xao động tình người khôn nguôi, dù một mai kia hai kẻ xa cách nhau ở bất cứ một chân trời góc bể nào . Có hình ảnh nào thật dễ thương và trữ tình như :
Đôi mắt biếc hồn nhiên mầu nắng hạ, Bờ mi cong khép nép dáng thu buồn, (Mùi Quí Bồng)
đã gợi nhớ hình ảnh sầu mộng của người em gái thơ ngây:
Của những đêm sầu tím hồn thao thức, Và những ngày vàng ấm tóc mây buông. (Mùi Quí Bồng)
Ánh mắt biếc đó cứ vương vấn hoài một kỷ niệm xa xăm nào đó, khó phai nhòa trong trí tưởng :
Mắt biếc năm xưa nay đâu cánh sao còn đây tóc mây nào bay Phố vắng mênh mang mưa rơi ước mơ nào nguôi tình đã phai rồi
Mắt biếc (nhạc Ngô Thụy Miên)
Mắt em sóng biếc gợi buồn, Tóc mây buông thả gọi hồn tơ vương, Đôi bờ tinh thể kim cương, Dạt dào ngắm mãi anh thương từ đầu Mắt Biếc (Việt Hải)
nhất là tuổi học trò hồn nhiên trong trắng, ngồi trong lớp mà hồn thả tận đâu đâu:
bên kia lớp em ngồi hong sách vở tuổi mười lăm anh đâu thể nói gì em còn nhỏ, em chỉ là mắt biếc dấu trời xanh trong cửa sổ linh hồn em chỉ là mắt biếc
(Vỹ Nhi)
Một ánh mắt bất chợt, một bóng dáng dịu dàng tha thướt nào đó ngẫu nhiên bắt gặp trên đường đời xuôi ngược, một hình ảnh bình dị chân quê ngập ngừng lặng lẽ, bên dòng sông bập bềnh trăng nước vơi đầy, tỏa hương thơm ngào ngạt vào khu vườn thân thiết ban sơ, hồn nhiên, lưu luyến của thuở ban đầu ai mà chẳng có …
Đôi mắt ai ngang qua vướng hồn tôi ở lại chia tay về nhớ mãi đường đi mộng trải dài
Đôi mắt ai thôi miên thêm nụ cươì ngoan hiền khiến lòng tôi xao xuyến chợt thấy đời bình yên
Đôi mắt ai hay khóc như cơn mưa mời mọc loang hồn tôi thấm ướt cho hoa đời nẩy lộc
Đôi mắt ai độ lượng trong em cả thiên đường tôi thẫn thờ vương vấn ôi đôi mắt tôi thương ….
Đôi Mắt (Mỹ Ngọc)
Mắt nâu huyền như hạt dẻ … đã làm cho cả đồi núi rừng thu sững sờ ngơ ngác. Tiếng sương mù huyền ảo giao hưởng với tiếng lá vàng rơi, đã tạo nên những chuỗi âm thanh trác tuyệt với những nhịp rung chơi vơi bất tận:
Này yêu dấu mùa thu về hôm nao Em thả tóc xanh bay theo mây đào Em thắp hồn lên nâng cao ý nhạc Trong lời ru biếc có ánh trăng sao
Trông bóng thời gian nhả tiếng sương mù Chiều rơi lá chín thương em hương lụa Anh nhặt thu về xây tím áng thơ
Này em hỡi dòng sông trôi xa xôi Nhạc vỡ trong lòng nhạc ứa đầy vơi Chiều sao hoang vắng vàng phai sắc lá Anh viết tình thu trên môi em thôi Thu Về Hôm Nao (Phạm Anh Dũng)
Đôi mắt huyền đen nhánh, tròn xoe, long lanh như hạt nhãn, thật dễ thương và dễ say đắm hồn người .. khi ánh mắt đưa ngang :
Bực mình con mắt liếc ngang Để tim lỗi nhịp tơ đàn run nhanh Như tia chớp liếc trời xanh Để mây vần vũ hóa thành mưa rơi! Chỉ là cái liếc ngang thôi Mà mơ mộng mãi bởi đôi mắt huyền Mắt nhìn như nụ cười duyên Để đôi má lúm đồng tiền dễ thương Hè về tạm biệt mái trường Xa con mắt liếc buồn vương vấn lòng Biết rồi có gặp lại không Giữ con mắt liếc nằm trong mắt mình. Con Mắt Liếc Ngang (Vũ Hải Đoàn)
Tôi nhớ ngày qua Xinh xinh cô em đôi mắt dịu buồn Hồn đắm mơ say Tim tôi rộn ràng tình đầu mong nhớ Đôi mắt huyền ơi, rung lên bên tôi đôi tim nhịp nhàng Ngày tháng xuôi sang Cô em hững hờ tình tôi thờ ơ Đôi mắt huyền ơi Hay chăng tôi yêu say sưa nồng nàn Đã mấy thu sang Duyên em hững hờ, tình tôi thờ ơ Đôi Mắt Huyền (nhạc Thông Đạt)
Biển màu của mắt … nhất là đôi mắt u hoài của người con gái Tôn Nữ là tâm hồn của Huế thơ, Huế mộng, Huế thương, Huế nhớ, Huế tình … dù ở bất cứ phương trời nào xa ngái…nôn nao lòng kẻ đi đã lâu mà chưa về lại : Hương Giang nào biết nông sâu Thuyền tôi chìm giữa biển mầu mắt em Môi thơm xinh nụ cười hiền Giọng em rất Huế như chim gọi mùa … Bài Thơ Tôn Nữ (Phạm Ngọc)
Đôi mắt là nguồn cảm hứng dạt dào bao la, là cái rung động man mác trữ tình, là xúc cảm hồn nhiên dịu dàng, là những hình ảnh thần tiên, thầm lặng, êm ái, ngọt ngào, lắng động và bất chợt ru em ngủ ….
Nhắm đi đôi mắt mơ huyền Thả hồn trôi nhẹ chiếc thuyền mong manh Thuyền ai đầy ắp tình xanh Gió đưa thuyền nhẹ lên gành suối tiên Ngủ đi đôi mắt nai hiền Thuyền ơi chèo gánh ưu phiền ra khơi Giữa giòng tình bỗng chơi vơi Bám theo bèo nổi tình bơi theo thuyền Say đi đôi mắt nâu huyền Trương Chi tiếng sáo nghiêng nghiêng thuyền tình Dưới trăng giờ có đôi mình Mái chèo khua nhẹ rung rinh sao trời … Mắt Mơ (VNL)
Như vậy thì màu sắc của mắt là một trong những cái duyên dáng để điểm tô nhan sắc của phái đẹp .Theo một Tạp Chí Thời Trang Trẻ : “chỉ với những hộp màu đơn sắc, bạn hãy tìm cách thể hiện tình cảm qua ánh mắt và đó cũng chính là nghệ thuật trang điểm biểu cảm nhờ vào cách tạo chiều sâu cho đôi mắt” và cũng đã phân loại nhiều kiểu trang điểm khác nhau dựa trên màu sắc , tạo nên những ánh mắt sắc sảo kiểu nữ hoàng Cleopatre, mắt mơ màng quyến rũ, lạnh lùng thu hút, đôi mắt buồn như đang chờ đợi, đôi mắt ngây thơ trong sáng, mắt sâu thẳm trầm lặng, nồng nàn ấm áp, hoặc lối trang điểm gọi là “mắt ấn tượng” làm trong sáng và nổi bật trên khuôn mặt phụ nữ .
Nỗi niềm suy tư từ đôi mắt đẹp khó mà chắp cánh bay đi, cứ ám ảnh và quanh quất mãi đâu đây. Đó là điểm tựa với tất cả hân hoan, tin yêu và hy vọng . Đôi mắt đó là cõi thiên tiên để tâm hồn bay vào trú ngụ, thả lòng dạo chơi thanh thản và thật bình an …
Bạn thân, yêu bạn vì đôi mắt đẹp, Linh hồn ta bất định sẽ lênh đênh Lả lướt, giữa sóng mắt yêu của nàng.
Ta muốn thoải mái trên cánh thời gian Chìm sâu đôi mắt ngây thơ của ta Trong nước hồ đẹp vô ngàn của bạn.
Giữa xanh ngọc bích của đôi mắt trong Thuyền ta mê say lượn duới liễu hè. Bạn cứ mở đôi mắt xanh sáng suốt Ta bơi hạnh phúc trong hồ trân châu . Vì Đôi Mắt Đẹp (Xuân Duyệt – Duyên Thương) (dịch từ bài thơ Pháp Ngữ “A une dame, Acupunctrice “của chính tác giả)
Đi giữa khu vườn xuân đầy thơ mộng, có những chàng trai cảm thấy đời buồn vui bất chợt vu vơ, dù khu vườn đầy hoa thơm cỏ lạ, nhưng trong lòng vẫn cảm thấy thiếu vắng một cái gì đó, bâng quơ, nhẹ nhàng, phải chăng … một ánh mắt dịu hiền :
Đi mê man giữa khu vườn hoa và hoa vẫn như tuồng thiếu hoa thiếu mùi hương ngấm trong da thiếu đôi mắt ướt liếc qua mỗi ngày tưởng rằng thiếu có đâu hay em là hoa nở mỗi giây tuyệt vời Và em, hoa nói tiếng người (Lê Hân)
Ánh mắt trìu mến của dỗi hờn duyên dáng và nhớ thương đậm tình, những lời trách yêu ngọt ngào, êm ái làm sao . Đó là những khát khao giao cảm, những rung động dịu dàng, xao xuyến tâm hồn thi nhân:
Bởi mắt nhớ ai nên mắt dỗi Tội tóc hờn có lỗi chi đâu Bởi mắt nhớ ai nên mắt ướt Tội tim buồn sướt mướt đêm thâu… (Vương Uyên)
Đôi mắt đã được các thi nhân diễn tả bằng những hình ảnh trừu tượng hoặc cụ thể, huyền hồ hay chân thật . Dù là hình ảnh thế nào chăng nữa, mỗi biểu tượng của đôi mắt cũng đều có sức hấp dẫn và âm hưởng riêng biệt, đã đem lại những nỗi nhớ thương ăm ắp trong tình yêu tha thiết dâng đầy, cho nỗi lòng tương tư da diết ngày đêm. Mỗi hình ảnh tiêu biểu của cánh “cửa sổ linh hồn” đều mang những nét tinh tế, lúc nhẹ nhàng thanh tao, lúc tê tái nao lòng, lúc lặng lẽ mơ màng, lúc xúc động bất ngờ … đã tạo nên những nhịp tim rung động cho thi nhân Đôi mắt đã đem lại thi ảnh tuyệt vời, âm điệu trầm bổng réo rắt, cái trực giác thâm sâu chiếm trọn cả tâm hồn thi nhân . Nhìn vào đôi mắt, là thả hồn phiêu du vào cõi mộng, giao hưởng với sắc màu và âm thanh, dấn thân đi tìm tòi và khám phá những khung cảnh mê hoặc, lạ lùng, mơ hồ, quyến rũ làm sao …
Ngày xuân mắt lá về gần Xanh màu tóc, xanh bàn chân bé rồi Thơm tho đất một chỗ ngồi Cánh hoa vàng dại bồi hồi nở chưa . Mắt Lá (Từ Kế Tường )
Mắt nai tơ thật hiền diệu, khe khẽ êm ái làm sao ….
Ô kìa, đôi mắt nai tơ Vì ai ta lại làm thơ yêu đời Tập Nói (Nghiêm Xuân Cường)
Tròn xoe đen nhánh mắt nai, Không gian thu nhỏ mắt ai mơ huyền, Em nhìn nháy mắt làm duyên, Duyên về đáy mắt đảo điên một trời … Ngủ Mê Trên Đôi Mắt (Việt Hải)
Em nhớ về ai Người em mắt nai Bờ vai nhỏ bé Đẫm ướt sương mai Em đang chờ ai! Trên con đường dài Một mình chiếc bóng Gởi lòng xa xôi Mắt Nai (N.T.P.)
Ðợi em về, mưa buồn hôn lên tóc lên môi mềm, anh chìm đắm, mắt nai Giọt long lanh ôm ấp mối tình đầy Tim rộn rã trìu mến những giòng thơ Ðợi em về (Vũ Thư Nguyên)
Anh vẽ màu nâu quanh mắt nai Đượm thêm những nét đẹp trang đài Cho tròn chuỗi mộng bên song cửa Đón chút thẫn thờ dưới sương mai Mắt Nai (Đóa Hoa Hồng)
Một hôm mắt nai, mặt trông rất hay Nhìn anh như đắm đuối mê say Vì anh có duyên Phải không mắt nai Phải không cô bé tóc mây bay Về trên phố cao, cùng đi với nhau Cùng nghe hoa lá hát xôn xao Và hai trái tim, thành hai cái chuông Sợ gì mà cứ rung trên đường Tình Yêu Mắt Nai (nhạc Quốc Dũng)
(Xem tiếp Phần 2)
Một Trong Những Phong Tục Cổ Của Hà Nội Còn Lưu Truyền Đến Nay
Tục chơi cây quất ngày tết – Một trong những phong tục cổ của Hà Nội còn lưu truyền đến nay
Phong tục là thói quen lâu đời, bao gồm mọi mặt sinh hoạt xã hội. Phong tục không bất biến mà biến đổi theo thời gian, theo sự biến đổi của xã hội, nhân sinh. Những phong tục đẹp, lành mạnh, đã tham gia vào bảng giá trị của truyền thống thì có vận mệnh khá lâu dài. Tục chơi cây quất ngày tết là một trong những phong tục cổ còn lưu truyền đến nay.
Cây đẹp giữa trời đất
Lá cây quất đã quen thổ ngơi
Nhận mệnh không đổi đời
Sinh ở nước Nam
Rễ sâu khó chuyển lay
Khí tiết bền
Lá xanh hoa trắng
Rộn ràng mừng thay…
Quả tròn từng cụm
Vàng xanh đua chín
Như thêu dệt rực rỡ
(Theo Đào Duy Anh)
Nguyễn Khuyến ở thế kỷ XIX có bài thơ Ái quất (Yêu quất) chủ yếu là ca ngợi phẩm chất của quất nhưng cũng hé cho ta thấy ngày đó quất cũng được xếp vào hàng “hoa” ngang với hoa sen, hoa cúc:
Yêu cúc cùng yêu sen
Mỗi người ưa mỗi thứ
Ta tính vốn yêu rộng
Đến già chỉ yêu quất…
Hoàng Đạo Thúy trong sách “Phố phường Hà Nội xưa” cho biết thủa ông còn nhỏ, tức đầu thế kỷ XX, ở Hà Nội đã có nhiều nhà chơi quất. Và hai làng ven nội thành chuyên trồng quất đó là Tây Hồ, rồi đến Nghi Tàm. Nay vùng ven Hồ Tây vẫn còn những nhà trồng quất, nếu còn đất. Tại những nơi đó, trồng quất đòi hỏi kỹ thuật cao và đồng thời cũng là nghệ thuật nữa. Hoa quất thơm ngát, không quá nhẹ như hoa chanh cũng không nồng nàn như hoa bưởi. Đảo quất là một kỹ thuật quan trọng để hãm cho cây ra quả rồi chín đúng vào dịp tết. Khoảng rằm tháng Chạp là quất kìn kìn vào nội thành mang theo mùa xuân. Người Hà Nội vẫn thích chơi quất vào dịp tết vì bền hơn các loại hoa mà lại thêm “vận đỏ”. Người chơi quất thường chọn cây có quả sum suê, trĩu nặng, quả to, đỏ au vàng thắm, lá xanh tươi, cành mập mạp để có sức giữ được quả và giữ lâu.
Cây quất gốc gác phương Nam hẳn sẽ mãi mãi là thứ cây đã sinh ra loài quả khả dĩ cạnh tranh với các loài hoa, tô thắm cho ngày tết của mọi nhà.
Trần Duy tổng hợp
Nhà xuất bản Hà Nội
Lạc Lối Ở Côn Đảo Nên Thơ – Tạp Chí Thủy Sản Việt Nam
Vùng đất quyến rũ nhất hành tinh
Côn Đảo là một quần đảo nằm ở phía Đông Nam, thuộc địa phận tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, cách TP Hồ Chí Minh khoảng 230 km. Côn Đảo có diện tích lên tới 76 km2 gồm 16 hòn đảo lớn nhỏ hợp thành.
Quay ngược dòng lịch sử, tìm về những ngày đất nước còn chìm trong khói lửa chiến tranh, nhắc tới hai từ Côn Đảo là lòng người lại nổi lên bao lo âu và sợ hãi. Nhưng rồi thời gian dần trôi, thế sự đổi dời, những dấu tích một thời vẫn còn sót lại đó nhưng thoảng trong gió ngàn của đại dương, người ta lại thấy một Côn Đảo đang chuyển mình mãnh liệt. Chứng tích về một địa ngục trần gian ngày xưa ấy chỉ còn là những hình ảnh được tái hiện trong những di tích còn sót lại.
Đó chỉ là một phần lịch sử được ghi dấu lại để người ta mãi ghi nhớ về sự hy sinh của cha ông thuở nào. Vượt lên trên hết, qua những đau thương ấy, một Côn Đảo đầy quyến rũ đang hiện lên trước mắt người lữ khách. Thực xứng đáng như lời ca tụng của báo giới khi ví von Côn Đảo là “Một trong mười hòn đảo quyến rũ nhất hành tinh” hay “ Một trong nhiều hòn đảo bí ẩn nhất hành tinh”.
Dường như, thiên nhiên đang có một sự bù đắp vô cùng ngọt ngào cho mảnh đất này biến nơi chốn ấy trở thành một thiên đường hạ giới chốn phương Nam làm mê hoặc bao bước chân của những kẻ đam mê xê dịch.
Côn Đảo ngày nay có thiên nhiên hùng vỹ, có những ngọn núi cao cao xanh biếc một màu, có làn nước đại dương trong thấy đáy và có những bãi cát vàng óng ả dưới nắng mặt trời.
Côn Đảo ngày nay sức sống trào dâng với hệ sinh thái biển và rừng đa dạng. Đi thêm một chút thôi, ghé Hòn Tài, Hòn Bảy Cạnh, Hòn Trứng, Hòn Tre, Hòn Cau, Hòn Trác… là du khách lại lạc bước vào thiên đường nhiệt đới với những thảm thực vật sống động và với hơn 100 loài chim thú đang sinh sống.
Ẩn sâu dưới đáy đại dương xanh ngắt kia là những rặng san hô đầy màu sắc, đang vẫy vẫy những đôi tay nhỏ nhắn mời gọi con người. Nên tới với Côn Đảo chắc ai cũng phải thử một lần được ngụp lặn trong làn nước trong trẻo đó, đi theo tiếng gọi của con tim để một lần được chiêm ngưỡng tận mắt những dải san hô đầy quyến rũ.
Tất cả như những chấm phá độc đáo tạo nên một bức tranh thủy mặc rất thơ và cũng rất tình. Có lẽ rằng không mỹ từ nào có thể lột tả hết được nét quyến rũ của biển trời Côn Đảo. Nhưng hơn hết, bao trùm trên những vẻ đẹp tuyệt diệu ấy là nét hoang sơ còn tồn tại từ thuở hồng hoang, khiến người ta cứ ngỡ như mình đang lạc bước một cõi thiên thai của hàng ngàn năm về trước.
Những bãi tắm đẹpBất kỳ du khách nào khi đặt chân đến Côn Đảo đều không thể bỏ qua bãi tắm An Hải. Sở hữu vị trí nằm ngay trung tâm, nơi đây có những bờ cát trắng trải dài cùng làn nước trong xanh mát rượi. Du khách đặt chân đến An Hải không chỉ để khám phá thiên nhiên kỳ thú, mà đôi khi còn là để tận hưởng những phút giây nghỉ dưỡng tuyệt vời.
Nhiều khách du lịch thường rỉ tai nhau rằng đến Côn Đảo mà không ngắm hoàng hôn trên Bãi Đầm Trầu thì chắc chắn là một thiếu sót. Vẻ đẹp của nơi đây không chỉ nằm ở bãi biển xanh ngát, mênh mông, mà còn ở những tảng đá với nhiều hình thù khác nhau trên bãi biển. Chắc hẳn du khách sẽ muốn ngồi trên những hòn đá lớn, im lặng lắng nghe từng âm thanh của sóng, của gió. Chỉ cần đặt chân đến với Đầm Trầu, một lần thôi bạn cũng sẽ nhớ mãi không quên.
Cách bãi Đầm Trầu không xa, Suối Nóng là một điểm dừng chân vô cùng thú vị và hấp dẫn. Tại đây, du khách sẽ cảm nhận được sự sơ nguyên, nhẹ nhàng. Bạn có thể tận hưởng làn nước có nhiệt độ lên tới 50C. Để đến được nơi đây, từ bãi Đầm Trầu, bạn đi qua một đoạn đường rừng là thấy. Vẻ đẹp như chốn tiên cảnh sẽ giúp bạn có được những phút giây thư giãn vô cùng tuyệt vời.
Một trong những bãi biển đẹp Côn Đảo mà nhiều người nhắc đến chính là bãi Lò Vôi. Một cái tên nghe thì có vẻ nóng nực nhưng đặt chân đến đây thì mọi thứ lại khác hoàn toàn. Thuộc top những bãi tắm ấn tượng với biển trong, cát trắng và độ sạch, đẹp. Bãi Lò Vôi mang trong mình một sức hút rất đặc trưng mà không phải nơi đâu cũng có. Tại đây, du khách có thể tản bộ cùng bạn bè, gia đình hay những người yêu thương.
Ngoài ra, đến với Côn Đảo, du khách cũng đừng bở qua bãi Nhát, nhất là khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 6 năm sau, vì thời điểm này biển trời bãi Nhát bình yên, thời tiết cũng vô cùng thuận lợi. Hay Đất Dốc, bãi tắm đẹp lãng mạn và hấp dẫn. Tại đây, du khách sẽ được ngắm nhìn bờ cát rộng, hơi dốc cùng làn nước trong lành, tinh khiết.
Cuối cùng là bãi Ông Đụng, bãi tắm có vẻ đẹp bình dị và say đắm lòng người. Du khách có thể lặn biển ngắm san hô, câu cá chim, đi cano khám phá đảo… Chỉ với bấy nhiêu thôi, bãi Ông Đụng đã mang một sức hấp dẫn không thể chối từ đối với du khách trong và ngoài nước.
Tuyển Tập Thơ Lô Đề Hàng Ngày (Hay Nhất Hôm Nay 2023)
Thơ đề không chỉ đơn giản là những câu nói mang ý nghĩa giải trí mà đôi khi còn là những phương pháp luận số bắt đề được các thế hệ đi trước đúc rút lại.
Thơ về lô đề là sự tổng hòa của vô vàn những kinh nghiệm, bạc nhớ, sổ mơ… Trong số đó cũng đã có những câu nói hay mà ngày nay đã trở thành bất hủ trong những buổi luận đề và được lưu truyền rộng khắp trong giới chơi xổ số chuyên nghiệp.
Thơ đề là gì?Thơ đề là những câu câu thơ, câu văn hay về đề tài xổ số.
Có thể nói hình thức thơ ca này là độc nhất vô nhị.
Thơ số đề thường có cách gieo vần đơn giản, từ ngữ gần gũi với người trong giới và giai điệu đi vào lòng người.
Chẳng phải tự nhiên mà các bài thơ về lô đề hàng ngày vẫn được in và bán đến tay nhiều lô thủ, đề thủ.
Đơn giản vì trong mỗi câu thơ thường ngụ ý chỉ về cách chơi lô đề theo ngày, theo sự kiện đặc biệt hoặc quy luật nào đó.
Trong mỗi lời thơ, ý văn đều sẽ nhắc đến hoặc ám chỉ đến một con số nhất định.
Người chơi chỉ cần nghe và đoán ý để biết thơ đề ngày hôm nay đánh số gì.
Thơ đề Miền Bắc có nguồn gốc từ đâu?Thơ số đề bắt nguồn từ rất lâu, từ khi chưa có các hình thức quay thưởng xổ số truyền thống như bây giờ.
Không có sự trợ giúp của các phần mềm thống kê hiện đại nhưng người xưa lại có nhiều ghi chép tay và các quy luật bất thành văn.
Thơ ca về lô đề bắt nguồn từ đó.
Thơ đề Miền Bắc thịnh hành hơn các miền khác do ở đây đông đảo người dân có thú chơi đánh đề.
Các quy luật bạc nhớ, sổ mơ được gieo vần nhằm mục đích dễ nhớ, dễ thuộc để vận dụng trong nhiều tình huống.
Ngày nay những câu nói hay về lô đề này đã được biến thể đi rất nhiều.
Các câu thơ dường như trở nên thâm thúy hơn.
Tuy nhiên mục đích chính là luận số lô đề hàng ngày vẫn không hề có sự thay đổi.
Thơ lô đề hàng ngày có chính xác không?Xổ số là một bộ môn đòi hỏi nhiều kỹ năng và may mắn nên không ai có thể khẳng định được những con số, quy luật sẽ nổ trong đó.
Việc sử dụng thơ đề là chúng ta đang vận dụng những quy tắc bạc nhớ, sổ mơ được lồng ghép trong từng câu để dự đoán kết quả xổ số hàng ngày.
Có thể nói thơ số đề có độ chính xác và tin cậy nhất định. Những quy luật nổ của con số được lồng ghép trong đó đã được thống kê, tính toán một cách hệ thống.
Đánh theo thơ lô đề hàng ngày cũng là một phương pháp hay với những hiệu quả nhất định đã được kiểm chứng.
Chính vì thế mà cho tới tận ngày nay, số lượng người sử dụng thơ đề vẫn còn khá nhiều.
Sự thật là:
Hiện nay số lượng thơ về lô đề chế để kích thích người được, câu like đang có rất nhiều.
Khó có thể phân biệt được những câu văn nguyên bản nên độ chính xác vẫn là một câu hỏi lớn.
Nhiều nhà cái bỏ tiền chế thơ đề để lũng đoạn, gây ảnh hưởng tâm lý cho người chơi.
Một số câu thơ văn theo tuần có sự mập mờ, nói nước đôi không rõ ràng.
Thơ đề cao siêu, nhiều ẩn ý nên đôi khi có nhiều cách luận khác nhau.
Tuyển tập thơ đề ngày hôm nayĐó là những câu nói kinh điển vẫn được truyền tai nhau đến tận bây giờ.
Thơ đề hôm nay sẽ mang đến cho bạn những luận số theo từng ngày.
Đôi khi thơ đề tuần cũng xuất hiện với nhiều cặp số được “úp mở” trong đó.
Những bài thơ bất hủBài 1:
1 anh có 7 nàng hầu 2 anh có mấy nàng hầu cũng theo 5 thê 7 thiếp bán chèo 4 anh lính gác cột kèo cổng quan Con 5 mà đứng ngoài đê Vẫy chào con 9 là đề sẽ ra.
Bài 2:
8 ơi ta lại đợi chờ
Đẹp đôi 2 số vẫy chào chúng ta
6 rằng xin hứa cùng ra
Mong sao hai số lại ra nhập đề.
Anh ơi hãy nhớ câu thề
Sáng đi 1 chỉ, chiều về 7 cây.
Bài 3:
Nghe danh từ trước đánh đề
Sáng đi 1 chỉ, chiều về 7 cây
Già trẻ khắp chốn đó đây
Làng trên xóm dưới đều vây lấy đề
Đêm nằm mơ thấy con dê
35 xuống xác đề về 53
Trằn trọc nghĩ mãi không ra
Con dê đi ngược mà ta đánh nhầm
Sống đơn độc nghĩ âm thầm
Chiều nay đề xổ ta đâm lỗ nào
11 con chó lao xao
23 con khi, rắn vào 32
Chắp tay xin với Thần tài
Trúng đài Miền Bắc, trúng đài Miền Nam
49 nước lụt ào tuôn
Trúng đề ta sẽ hết buồn mà thôi
Con gà 08 lên ngôi
Ta thì 09 trâu ngồi gốc đa.
Bài 4:
Mơ về cá chép 33
Thấy con heo sữa chắc là 92
80 mơ thấy phát tài
Phát lộc 86 đánh bài 55
30 mơ thấy hổ nằm
15, 16 trăng rằm sáng soi.
Bài 5:
Đêm qua mơ thấy con gà
Sáng ra 28 cứ đà ghi ngay.
Bài 6:
Anh Ba ngủ với chị Hai
Tối nằm để một củ khoai trên giường
Sáng ra thấy chuyện lạ thường
Củ khoai mọc nhánh trên mình 8 thân.
Bài 7:
Nghe tin người chết gần xa
Hỏi ngay tuổi tác chiều ra đánh đề
14, 41 con bê
15, 51 chuột về ngũ linh
57 đánh đấm linh tinh
03, 06 cá chình cá trê.
Bài 8:
Mấy hôm 51 đang mong
Khan gần 1 tháng thôi xong em rồi
7 giờ tim đập bồi hồi.
Bài 9:
01 là cái cột nhà
02 là cái… đàn bà làm quang
03 giống cái khăn quàng 04 là cái áo choàng mùa đông 05 là cái khúc sông
06 là đám mơ lông, củ giềng
07 là giống cái kiềng
08 là cái… thiêng liêng trong quần
09 là cái bàn chân
10 là cái… đống phân bốc mùi!
Giải mộng sổ mơ từ Thơ lô đề hàng ngàyNhững bài thơ này còn một chức năng vô cùng quan trọng mà nhiều khi chúng ta vẫn hay sử dụng nhưng vô tình quên định nghĩa về chúng – Đó chính là luận sổ mơ.
Tất cả các giấc mơ của chúng ta, đặc biệt là với những lô thủ, đề thủ đều được luận giải để tìm ra những con số đẹp nhất trong ngày, thậm chí là trong tuần. Với những giấc mơ dù bình thường hay rất đặc biệt đều có thể được sử dụng để giải mã ra số lô đề tương ứng.
Nói cách khác thì: Thơ về lô đề đều có mối quan hệ mật thiết với sổ mơ. Nếu bạn mơ mộng tới bất cứ vấn đề gì như động vật, con người, hoạt động… đều có thể tra cứu để tìm ra những con số tương ứng. Thơ đề cũng dựa và những quy tắc bất thành văn này mà được sáng tạo nên.
Ví dụ nếu mơ thấy con trăn thì đánh 00 và ta cũng có thể thấy quy luật này trong những vần thơ:
Bài 1:
Hôm nay đề về bao nhiêu?
Hỏi ra mới biết nhiều người băn khoăn
Có người mơ thấy con trăn
Bảo rằng chắc chắn đề về 00 (trăn không có chân).
Bài 2:
Ngày xưa thời hãy còn đê
Lỡ mà gãy gánh còn về trú thân
Đô thị: đất ngang xuyến, ngân
Tìm được chỗ cắm biết lần đâu ra
26, 28 con gà
36, 76 là bà vải xiêu
21, 61 Thúy Kiều
Vướng vào kiếp nớ chắc tiêu 1 đời
37, 77 ông trời
Ghi hoài chẳng trúng tiền rơi phương nào
Ghi thử thần tài xem sao
39, 79 thế nào cũng vô
Nhưng rồi chờ tết Công-gô
31, 71 con tôm cong vòng
Hết tiền hết gạo long nhong
Nhà cửa nhếch nhác gió *g trước sau
62 là con bồ câu
49, 89 con trâu bạn cày
Muốn tìm con vật ngủ ngày
54, 94 biết ngay con mèo
Con này cầm chắc phận nghèo
Xui xẻo có nước bám theo suốt đời.
Giải trí từ Thơ lô đề “chế”Ở một khía cạnh khác thì Thơ đề chính là nguồn giải trí vô tận. Hiện nay chúng được biến tấu rất nhiều và với người không am hiểu thì rất khó để nhận biết những bài thơ cổ, chính thống.
Chức năng của thơ loo đề cách tân ngày nay đã đa dạng hơn. Mọi người đọc cho nhau những câu thơ trong những buổi bàn đề để làm chuyện vui, đàm đạo bên những chén trà, những cuộc vui.
Không tuân theo các quy luật cũ, thơ đề đang được “chế” rất nhiều với các cách khác nhau nhằm cảnh báo những hậu quả khôn lường của đánh lô đề.
Bài 1:
Ve vẻ vè ve
Nghe vè đề đóm
Ai muốn thắng lớn
1 “chén” 70
Thì hãy nghe tôi
“Thơ đề” – luận chuẩn
Quanh quanh quẩn quẩn
2 số cuối thôi
Nếu luận chắc rồi
Đánh đề sẽ trúng…?
Mơ gì thấy giống
Cột trụ, cao gầy…
Số 1 là đây
Kê đầu, lót đít.
Ngan, gà, ngỗng, vịt…
Số 2 sẽ về?
Ngựa, xe hoặc dê…
Đệm, yên… 3 chắc
Tứ tử xuất sắc
Ghế… số 4 kìa
Thấy “phởn” – phê phê
Số 6 lạ nhỉ
Bụng vượt mặt rồi
Số 7 lôi thôi
Sợ nên… giấu mặt?
Đầu đuôi, sau trước
Cân đối – 8 về
Lồi rốn lưng phè
Là chàng số 9
Đắng cay: cười mỉm
Tròn trĩnh số 0
Xuôi ngược lòng vòng
Đầu xuôi đuôi lọt
“Bóng” của hôm trước
Lộn lại bao nhiêu?
Muốn chắc ăn nhiều
Chặn đầu, khoá đít?
Tiến 2 lùi 1
Đánh cặp, đảo chiều…
Dễ biết bao nhiêu?
Sáng gieo – chiều gặt?
Nghề này dễ nhất:
Xiêu cửa đổ nhà
Rồi có lúc mà:
“Ra đê mà ở”
Luận đề dễ thế
Tớ đã… “tò râu”
Xin hãy nhớ câu;
“Thằng bần là bác…”
Đề đóm cờ bạc
Ta hãy tránh xa
Vè này tung ra
Xin ai hãy nhớ!
Bài 2:
Hôm qua đứa bạn nằm mơ
Nó mơ nó sẽ làm thơ rất tài
Tôi liền đánh số 02
Tối trúng giải chẳng ai mà ngơ
Bạn tôi đá phải… ống bơ
Tối đánh 04 nằm chờ tối vui
Đêm mơ mất điện tối thui
Sáng ra nhịn đói ngậm ngùi… đề ơi!
Các bài thơ về lô đề chế cũng là cách để khuyên răn mọi người tiết chế lại bản thân, tránh xa những thói hư tật xấu. Xổ số ích nước lợi nhà nhưng nếu lạm dụng quá mức thì người chơi sẽ lún sâu vào một vòng luẩn quẩn, cửa nhà tan nát.
Bài 3:
Đánh riết bán nhà ra đê
Sáng đi 1 chỉ chiều về trắng tay
Người trong cuộc rồi mới hay
Giờ ta lủi thủi không ngày không đêm
Cảnh đó để bà con xem
Thấy ngay hậu quả ai thèm đề chi…
Bài 4:
Hôm kia mơ thấy con dê
Chiều qua chú “bắt” con đề 35
Sẵn luôn đánh tại ngày rằm
Dúi con số tiếp 15 khà khà…
Hôm nay kết quả xổ ra
Số cong, số thẳng không là số ghi
Ôi thôi sắc mặt xám xì
Của tan, nhà nát thức thì ra đê.
Chắp tay con khấn ông trời
Tiền của đã đội nón cời (*) ra đi
Linh ứng báo mộng tức thì
Cho con gỡ gạt chút gì ông ơi
Hứa rằng dừng ngay tức thời
Ngơ ngơ ngẩn ngẩn suốt đời mê man
Con vịt chắc giống con ngan
57, 97 hạc vàng chắc vô
Để con sắm ít tiền đô
Nhà lầu với lại ôtô đắt tiền
Heo quay một con y nguyên
Tàn nhang con hóa gởi liền cho ông
Chắp tay con nguyện trong lòng
Chiêm bao con được trong vòng tay ông.
Lời kếtĐôi khi chúng ta cũng phải bật cười vì độ dí dỏm của các vần thơ. Quả thực thơ đề hôm nay đang được chế rất nhiều với mục đích mua vui. Nếu sử dụng vào việc luận số thì anh em cần tỉnh táo và sáng suốt.
Cập nhật thông tin chi tiết về Côn Đảo Trong Thi Ca Hôm Nay Vẫn Còn Nguyên Vẹn Nét Đẹp trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!