Bạn đang xem bài viết “Bí Kíp” Luyện Viết Mở Bài Môn Ngữ Văn được cập nhật mới nhất tháng 10 năm 2023 trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Nội dung của phần Mở bài là giới thiệu vấn đề (cần tả, kể, bàn luận,…) trong bài, làm cơ sở cho phần Thân và Kết bài, đồng thời nó như một màn chào hỏi, dẫn dắt người đọc vào bài viết. Bởi vậy, mở bài đóng một vai trò rất quan trọng.
Nguyên tắc khi viết mở bài:
Hai nguyên tắc mở bài mà các bạn phải luôn tâm niệm là:
– Nêu đúng vấn đề đặt ra trong đề bài.
– Chỉ được phép nêu những ý khái quát về vấn đề.
– Đầy đủ: phải nêu được vấn đề cần nghị luận; phạm vi tư liệu, thao tác nghị luận chính.
– Độc đáo: gây được sự chú ý cho người đọc về vấn đề cần nghị luận bằng những liên tưởng khác lạ, bất ngờ cho người đọc. Bạn sẽ dễ chiếm cảm tình của người viết nhất bằng cách này, bởi nó làm bài văn của bạn nổi bật giữa hàng trăm bài văn khác.
– Tự nhiên: ngôn từ giản dị, mộc mạc, tránh sáo rỗng, tránh gượng ép. Điều này sẽ gây cho người đọc cảm giác mơ hồ, khó chịu.
Phần mở bài có vai trò rất quan trọng bởi nó ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm lí người chấm. Do vậy, bạn nên đầu tư cho phần mở bài, tránh lạc đề, xa đề, quá sơ sài hay quá dài dòng.
Cách viết mở bài
Xác định vấn đề cần nêu trong mở bài bằng cách đặt và trả lời câu hỏi:
Bài làm cần viết về vấn đề gì?
Cách xác định vấn đề: Xác định vấn đề bàn luận là điều căn cốt nhất vì nếu xác định sai thì coi như toàn bộ nội dung bài viết sẽ chệch hướng hoàn toàn (lạc đề). Muốn xác định được vấn đề cần phải t́ìm hiểu đề bài. Thông thường đề bài có hai dạng:
– Dạng nổi (lộ thiên): Là dạng đề mà các yêu cầu về nội dung, h́ình thức, cách thức, phương hướng, phạm vi, mức độ nghị luận được nêu ra trực tiếp và rõ ràng ngay ở đề bài. Với đề bài này vấn đề cần bàn luận đã có sẵn, không khó để các bạn xác định.
Ví dụ 1: Đề bài: Nghệ thuật châm biếm sắc sảo của Vũ Trọng Phụng qua đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” (trích Số đỏ).
Tìm hiểu đề:
+ Nội dung: Nghệ thuật châm biếm sắc sảo
+ Phạm vi: Đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia
+ Kiểu bài: Nghị luận (thao tác phân tích)
Ví dụ 2: Tình yêu với biển đảo quê hương của thanh niên Việt Nam.
Vấn đề cần tìm đã rất rõ ràng đó là tình yêu biển đảo của thanh niên Việt Nam.
Lưu ý:
– Có nhiều đề bài trích dẫn những đoạn văn, câu nói với dung lượng dài đòi hỏi các bạn cần đọc kĩ để xác định được vấn đề.
– Có những đề văn được cấu tạo theo cách: Nêu lệnh + nêu nội dung hoặc ngược lại. Vậy các bạn cần hiểu rõ để biết đâu là yêu cầu, đâu là vấn đề cần lí giải. Ví dụ 3: Hãy phân tích đoạn Mị ở nhà thống lý Pá Tra để thấy được nỗi đau và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ mèo vùng Tây bắc.
Với đề bài trên, ta xác định được:
+ Nội dung: nỗi đau và sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị, tiêu biểu cho người phụ nữ mèo vùng Tây bắc.
+ Phạm vi: đoạn Mị ở nhà thống lý Pá Tra (trích “Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài)
+ Kiểu bài: Nghị luận (thao tác phân tích)
– Dạng chìm: Là dạng đề trong đó người ra đề không cho dữ kiện rõ về các yêu cầu của nội dung cũng như cách thức, phạm vi… nghị luận. Bởi thế người viết phải phân tích, tổng hợp, khái quát nội dung vấn đề từ chính nội dung của đoạn văn, đoạn thơ, hoặc tác phẩm, câu trích…
Ví dụ 1: Biển đảo quê hương hôm nay với thanh niên Việt Nam.
Đề bài đưa ra một vấn đề “nóng” hiện nay, để làm rõ vấn đề cần có suy nghĩ : biển đảo quê hương hôm nay có vấn đề gì ? Vì sao phải đặt vấn đề đó hôm nay ? trách nhiệm của thanh niên với biển đảo…
Ví dụ 2: Chí Phèo của Nam Cao, một nhân vật điển hình.
Học sinh khi đọc đề cần xác định thật rõ ràng những yêu cầu của đề theo hướng:
Bạn có thể viết mở bài theo 1 trong 3 cách sau:
Mở bài trực tiếp: Là cách giới thiệu ngay vào vấn đề cần.
Ví dụ: Mở bài cho đề bài: Phân tích bài thơ “Chiều tối” trong tập thơ Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh.
“Chiều tối” là một bài thơ trong tập thơ “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh. Bài thơ được Bác sáng tác ngay trên đường bị giải đi từ nhà ngục Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo vào lúc chiều tàn. Ra đời trong hoàn cảnh ấy, bài thơ đã ghi lại bức tranh thiên nhiên và cảnh sinh hoạt của con người ở vùng rừng núi một cách sinh động.
– Ưu điểm của cách mở bài trực tiếp:
+ Đi thẳng vào vấn đề nên tránh được sự lan man, xa đề hoặc lạc đề.
+ Dễ vận dụng đối với các học sinh có kỹ năng lập luận yếu.
+ Tiết kiệm được thời gian suy nghĩ cho người viết.
– Nhược điểm:
+ Ít tạo được không khí lôi cuốn cho người đọc.
Một số cách mở bài gián tiếp :
+ Mở bài theo lối diễn dịch: nêu những ý khái quát hơn vấn đề đặt ra trong đề bài rồi mới bắt vào vấn đề ấy.Ví dụ: ” Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận là một “bài thơ cuộc đời”. Bài thơ được sáng tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả. Thông qua một đêm đánh cá của đoàn thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi kiểu lao động mới mẻ của người lao động tràn đầy lạc quan tin tưởng, làm chủ thiên nhiên, biển cả bao la. Qua bài thơ ta cảm nhận được không khí lao động khẩn trương, hăng say, nhộn nhịp của miền Bắc thời kì xây dựng CNXH.
+ Mở bài theo lối quy nạp: nêu lên những ý nhỏ hơn vấn đề đặt ra trong đề bài rồi tổng hợp lại thành vấn đề cần nghị luận.
Ví dụ: Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân”.
Ví dụ: Khi đọc “Mùa Lạc” của Nguyễn Khải ta gặp nhân vật Đào, cô gái có quá khứ đau thương nhưng đã trỗi dậy mạnh mẽ khi đón nhận cuộc sống mới và những con người mới; nhưng đau thương hơn và sự vươn dậy quyết liệt hơn phải kể đến nhân vật phụ nữ trong tác phẩm viết cùng thời của nhà văn Tô Hoài.
+ Mở bài theo lối tương phản (đối lập): nêu lên một ý trái ngược với ý trong đề bài rồi lấy đó làm cớ chuyển sang vấn đề nghị luận hoặc nêu lên các ý kiến đối lập nhau về vấn đề cần nghị luận Ví dụ: Chúng ta đã gặp không ít những số phận người phụ nữ bi thương trong các tác phẩm văn học Việt Nam, đó là một nàng Vũ Nương oan khuất, một nàng Kiều bi kịch, một Chị Dậu tủi hờn… Nhưng khi tiếp cận với dòng văn học cách mạng, vẫn những người phụ nữ ngày xưa ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ đứng dậy làm chủ đời mình. Một trong những nhân vật văn học nữ tiêu biêu biểu là Mị trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của Nhà văn Tô Hoài.
+ Mở bài bằng cách đặt câu hỏi nghi vấn: người viết tự đề xuất câu hỏi về vấn đề cần bàn. Trả lời câu hỏi chính là cách giải quyết vấn đề, nêu lên được vấn đề cần bàn bạc.
Mở bài: Trong xã hội, ai cũng muốn thành đạt trong mọi hoạt động, trong công việc cũng như trong cuộc sống. Vậy cái gì tạo nên sự thành đạt đó? Có thể nói, có nhiều yếu tố tạo nên sự thành đạt. Một trong những yếu tố có giá trị tiên quyết là mục đích sống. Nhà văn Pháp Đ. Điđrô đã nêu ra kết luận: “Nếu không có mục đích, anh không làm được gì cả. Anh cũng không làm được cái gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường”.
* Kết cấu của đoạn mở bài theo cách gián tiếp gồm 3 phần:
– Mở đầu đoạn:
+ Tuỳ nội dung vấn đề cần nghị luận mà người viết lựa chọn câu dẫn dắt có thể là một câu thơ, một câu danh ngôn hoặc một câu chuyện kể…
– Phần giữa đoạn:
+ Nêu luận đề
– Phần kết đoạn:
Nêu phương thức nghị luận và phạm vi tư liệu sẽ trình bày.
– Mở bài 1: Có ai đó đã ví sáng tạo nghệ thuật như việc thả diều. Con diều dù có bay bổng bao nhiêu vẫn phải gắn với mặt đất bằng một sợi dây vững chắc. Ý tưởng ấy gợi cho ta nhiều suy nghĩ sâu sắc về mối quan hệ giữa văn học và hiện thực cuộc sống. Hãy đến với một số tác phẩm văn học lớn, chúng ta sẽ thấy rõ mối quan hệ máu thịt này.
– Mở bài 2: Thần thoại Hy Lạp còn để lại một câu chuyện đầy cảm động về chàng lực sĩ Ăngtê và đất mẹ. Thần Ăngtê sẽ bất khả chiến bại khi chân chàng gắn chặt vào lòng đất mẹ Gaia. Có thể ví mối quan hệ giữa văn học và hiện thực cuộc sống hệt như quan hệ giữa Ăngtê và đất mẹ vậy. Chưa tin ư? bạn hãy đến với những tác phẩm văn học lớn để thấy rõ điều đó.
– Mở bài 3: Trong một lần tâm sự với văn nghệ sĩ, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghệ thuật phải bắt nguồn từ đời sống, thoát ly đời sống, nghệ thuật nhất định sẽ khô héo”. Văn học là một loại hình cơ bản của nghệ thuật. Lời tâm sự trên đã trực tiếp khẳng định mối quan hệ giữa văn học và hiện thực cuộc sống. Phân tích một số tác phẩm văn học lớn, chúng ta sẽ thấy rõ điều đó.
Nguồn: Học 247
Cập nhật thông tin chi tiết về “Bí Kíp” Luyện Viết Mở Bài Môn Ngữ Văn trên website Kovit.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!